Պատկերներ Սիվասի օսմանեան նահանգէն
Այս բաժինով ձեզի կը ներկայացնենք Սեբաստիոյ վիլայէթէն (նահանգ) առնուած պատկերներ, որոնք իրենց մեծամասնութեամբ կը վերաբերին օսմանեան ժամանակաշրջանին։ Այստեղ կը գտնէք գլխաւորաբար հին լուսանկարներ եւ փորագիր պատկերներ։ Նահանգը ներկայացուցած ենք իր զանազան ենթաբաժանումներով՝ նկարներուն դասաւորումը աւելի մատչելի դարձնելու նպատակով։ Հետագային, սոյն պատկերներուն կողքին մեր խմբագրութեան կողմէ պիտի պատրաստուին նաեւ Սեբաստիոյ նահանգին վերաբերող յօդուածներ՝ զանազան թեմաներով։ Այնպէս որ ներկայացման սոյն ձեւը ժամանակաւոր բնոյթ ունի՝ մինչեւ գրութիւններուն պատրաստութիւնը։ Նշենք նաեւ որ մենք վերաշխատած ենք այս բաժնով տեղ գտած հին պատկերներուն վրայ՝ անոնց գոյներուն եւ լուսաւորման նոր ու աւելի բարձր որակ մը տալու նպատակով։
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
1) Ամասիա (Աղբիւր՝ John G. C. Anderson, A journey of exploration in Pontus, Bruxelles, 1903)
2) Ամասիա քաղաքին համայնապատկերը (Աղբիւր՝ Ferdinand Brockes, Quer durch Klein-Asien, Gütersloh, 1900)
3) Ամասիա (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
4) Ամասիա քաղաքին մուտքը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
5) Ամասիա քաղաքը Եշիլ Եըրմաք (Իրիս) գետի ափին (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
6) Ամասիա քաղաքէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
9) Ամասիա քաղաքը՝ արեւելեան բարձրունքէն դիտուած (Աղբիւր՝ Franz Cumont/Eugène Cumont, Studia Pontica, II, Voyage d’exploration archéologique dans le Pont et la Petite Arménie, Bruxelles, 1906)
10) Ամասիա քաղաքին ընդհանուր տեսարանը (Աղբիւր՝ Հ. Ս. Էփրիկեան, Պատկերազարդ բնաշխարհիկ բառարան, պրակ Ա., Վենետիկ, Ս. Ղազար, 1900)
11) Ամասիա, փորագրատիպ (Աղբիւր՝ Rev. Henry J. Van Lennep, Travels in little-known parts of Asia Minor, Vol. I, London, 1870)
Ամասիա քաղաքն ու անոր միջով անցնող Եշիլ Եըրմաք (Իրիս) գետը (Աղբիւր՝ Lord Warkworth, Notes from a diary in Asiatic Turkey, London, 1898)
Վեզիրքէօփրիւ (Vezirköprü)՝ արեւմուտքէն դիտուած (Աղբիւր՝ John G. C. Anderson, A journey of exploration in Pontus, Bruxelles, 1903)
Մարզուան/Մերզիֆոն, 1909. Անաթոլիա գոլէճի հայ ուսանողները։ Ոտքի, ձախէն երկրորդը՝ Միհրան Թումաճան։ Ոտքի, աջէն առաջինը՝ Կարապետ Նահապետեան (Անահիտ եւ Տիգրան Թումաճանի հաւաքածոյ, Միացեալ Նահանգներ)
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
2) Մարզուան / Մերզիֆոն քաղաքէն համայնապատկեր (Աղբիւր՝ Rev. Edwin M. Bliss, Turkey and the Armenian Atrocities, London, 1896)
3) Մարզուան / Մերզիֆոն քաղաքէն փողոց մը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
4) Մարզուան / Մերզիֆոնի մէջ բողոքական միսիոնարութեան շէնքերէն մէկը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
5) Մարզուան / Մերզիֆոն քաղաքը հիւսիս-արեւմուտքէն դիտուած (Աղբիւր՝ Franz Cumont/Eugène Cumont, Studia Pontica, II, Voyage d’exploration archéologique dans le Pont et la Petite Arménie, Bruxelles, 1906)
Մարզուան / Մերզիֆոնի Անաթոլիա գոլէճի (Anatolia College) նուագախումբ մը։ Կեդրոնը, նստած, ձախէն աջ առաջին պեխաւոր անձը՝ Արշակ Տաղլեան՝ խմբավարը։ Կողքին՝ Ճորճ Ուայթ՝ ամերիկեան այս գոլէճին տնօրէնը (Աղբիւր՝ Նուպարեան գրադարանի հաւաքածոյ, Փարիզ)
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
7) Մարզուան / Մերզիֆոն քաղաքին համայնապատկերը (Աղբիւր՝ Քրիսթին Կարտոնի հաւաքածոյ)
8) Մարզուան / Մերզիֆոնի Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան մասնաճիւղին վարչութիւնը. լուսանկար՝ Տիլտիլեանի (Աղբիւր՝ Նուպարեան գրադարանի հաւաքածոյ)
9) Մարզուանի մէջ հայկական վարժարանի մը աշակերտուհիները իրենց դաստիարակին հետ (Աղբիւր՝ Նուպարեան գրադարանի հաւաքածոյ)
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
1) Թոգաթ / Եւդոկիա քաղաքը՝ արեւելքէն դիտուած (Աղբիւր՝ John G. C. Anderson, A journey of exploration in Pontus, Bruxelles, 1903)
2) Թոգաթ / Եւդոկիա քաղաքէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ Ferdinand Brockes, Quer durch Klein-Asien, Gütersloh, 1900)
3) Թոգաթ / Եւդոկիայէն ընդհանուր տեսարան մը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
4) Թոգաթ / Եւդոկիայէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ Vahan Inglisian, Der diener Gottes. Mechitar von Sebaste, Wien, 1929)
5) Թոգաթ / Եւդոկիոյ շրջանին մէջ փայտաշէն ամարանոց մը (Աղբիւր՝ Rev. Henry J. Van Lennep, Travels in little-known parts of Asia Minor, Vol. I, London, 1870)
6) Զիլէ աւանը (Զիլէի քազա)՝ հիւսիսէն դիտուած (Աղբիւր՝ Franz Cumont/Eugène Cumont, Studia Pontica, II, Voyage d’exploration archéologique dans le Pont et la Petite Arménie, Bruxelles, 1906)
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ՝
1) Սեբաստիա քաղաքէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
2) Սեբաստիա քաղաքէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
3) Սեբաստիա քաղաքէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
Սեբաստիա. հայկական վարժարան եւ եկեղեցի։ Լուսանկարիչ՝ Յարութիւն Ենգապապեան (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
1) Սվազ / Սեբաստիա քաղաքէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ Ferdinand Brockes, Quer durch Klein-Asien, Gütersloh, 1900)
2) Սվազ / Սեբաստիա քաղաքին գերեզմանատունը (Աղբիւր՝ Ferdinand Brockes, Quer durch Klein-Asien, Gütersloh, 1900)
3) Սվազ / Սեբաստիա քաղաքին մէջ զուիցերիական միսիոնարութեան աղջիկներու որբանոցը (Աղբիւր՝ Ferdinand Brockes, Quer durch Klein-Asien, Gütersloh, 1900)
4) Սվազ / Սեբաստիա քաղաքին մէջ զուիցերիական միսիոնարութեան որբերն ու որբանոցին փակը (Աղբիւր՝ Ferdinand Brockes, Quer durch Klein-Asien, Gütersloh, 1900)
5) Սվազ / Սեբաստիա. Կէօք մետրեսէն (Gök medrese) (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
6) Սվազ / Սեբաստիա քաղաքէն փողոց մը (Աղբիւր՝ Ferdinand Brockes, Quer durch Klein-Asien, Gütersloh, 1900)
Հարսանիք՝ Սեբաստիոյ շրջանին մէջ. ետեւի շարքին վրայ կ՝երեւի հարսը՝ ձիու վրայ հեծած ու երեսը քօղարկուած (Աղբիւր՝ Նուպարեան գրադարանի հաւաքածոյ)
Սեբաստիոյ հայոց Ս. Աստուածածին Մայր եկեղեցին եւ հայկական թաղամասը (Աղբիւր՝ Նուպարեան գրադարանի հաւաքածոյ)
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
9) Սվազ / Սեբաստիա քաղաքին Ս. Նշան վանքին խորանը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
10) Սվազ / Սեբաստիա քաղաքին համայնապատկերը (Աղբիւր՝ Franz Cumont/Eugène Cumont, Studia Pontica, II, Voyage d’exploration archéologique dans le Pont et la Petite Arménie, Bruxelles, 1906)
11) Ազիզիէ / Փինարպաշը (Ազիզիէի քազա) (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Meine Voderasienexpedition 1906 und 1907, Band II, Leipzig, 1912)
Սեբաստիա. բուրդ մանող հայ կիներ (Աղբիւր՝ Vahan Inglisian, Der diener Gottes. Mechitar von Sebaste, Wien, 1929)
Սեբաստիա, 1898։ Ձախէն աջ՝ Նշան, Հրանդ (Մեսիա) եւ Միհրան Թումաճան եղբայրները (Աղբիւր՝ Անահիտ եւ Տիգրան Թումաճանի հաւաքածոյ, Միացեալ Նահանգներ)
Տիտիզեան ընտանիքը՝ Կիւրիւնէն, մօտաւորապէս 1910։ Ոտքի, ձախէն աջ՝ Մանիա Տիտիզեան, Տիգրանուհի Տիտիզեան (ծն. Նահապետեան), Սեդրակ Տիտիզեան, Յակոբ Հայկ Տիտիզեան։ Նստած՝ Հայկակ Յակոբ Տիտիզեան։ Լուսանկար՝ Էնգապապեան եղբայրներու (Սեբաստիա) (Աղբիւր՝ Տիտիզեան ընտանիքի հաւաքածոյ, Լոնտոն)
Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
13) Սեբաստիայէն հայ ընտանիք մը (Աղբիւր՝ Նուպարեան գրադարանի հաւաքածոյ)
14) Սվազ / Սեբաստիա քաղաքին բացօթեայ շուկան (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
Կիւրին. Մահտեսի Աւետիս Թումաճանի (լուսանկարին կեդրոնը, աթոռի վրայ նստեցուած) յետ-մահու լուսանկարը հարազատներբվ շրջապատուած։ Նստած, ձախէն աջ՝ Համասփիւռ (Համաս) Թումաճան (հանգուցեալին որդւոյն՝ Սամուէլի կինը), Գրիգոր Մրմրեան (հանգուցեալին դստեր՝ Կիւլէի ամուսինը), Եղիսաբէթ «Անա» Թումաճան (հանգուցեալի այրին, ծնեալ Վարդանեան), «Անա»յին գիրկը նստողը՝ Նշան (հանգուցեալին թոռնիկը, Թովմասի եւ Մարիամի որդին), հանգուցեալը՝ Աւետիս Թումաճան, Թովմաս Թումաճան (հանգուցեալի որդին), Մարիամ Թումաճան (ծնեալ Նահապետեան, Թովմասի կինը), Կիւլէ (Կիւլապլա) Մրմրեան (ծնեալ Թումաճան, հանգուցեալին դուստրը), Մարիամի եւ Կիւլէի առջեւ կանգնած փոքրիկ աղջնակը՝ Ալիս (Թովմասի եւ Մարիամի դուստրը)։ Ոտքի, ձախէն աջ՝ Նուրիցա (Համասփիւռի ճիշդ ետեւը), Նուրիցայի ետեւ կանգնած ֆէսաւոր մարդը՝ անծանօթ, Գրիգոր Մրմրեանի ճիշդ աջին երեւցող երկու մանչերը՝ Միհրան եւ Մեսիա/Հրանդ (Թովմասի եւ Մարիամի որդիները), «Անա»յին ետեւ կանգնած կինը՝ Կիւլ Խաթուն Վարդանեան («Անա»յին եղբօր կինը), հանգուցեալին ետեւ կանգնած ֆէսաւոր մարդը՝ Պատուելի Լուսիկեան, Մարիամին ետեւ կանգնած ֆէսաւոր մարդը՝ Սամուէլ (հանգուցեալին կրտսեր որդին), անոր աջի մարդը՝ անծանօթ (Աղբիւր՝ Անահիտ եւ Տիգրան Թումաճանի հաւաքածոյ, Միացեալ Նահանգներ)
