map map
Անգարայի նահանգը (վիլայէթ), 20-րդ դարու սկիզբին

Պատկերներ՝ Անգարաի օսմանեան նահանգէն

Այս բաժինով ձեզի կը ներկայացնենք Անգարայի վիլայէթէն (նահանգ) առնուած պատկերներ, որոնք իրենց մեծամասնութեամբ կը վերաբերին օսմանեան ժամանակաշրջանին։ Այստեղ կը գտնէք գլխաւորաբար հին լուսանկարներ եւ փորագիր պատկերներ։ Նահանգը ներկայացուցած ենք իր զանազան ենթաբաժանումներով՝ նկարներուն դասաւորումը աւելի մատչելի դարձնելու նպատակով։ Հետագային, սոյն պատկերներուն կողքին մեր խմբագրութեան կողմէ պիտի պատրաստուին նաեւ Անգարայի նահանգին վերաբերող յօդուածներ՝ զանազան թեմաներով։ Այնպէս որ ներկայացման սոյն ձեւը ժամանակաւոր բնոյթ ունի՝ մինչեւ գրութիւններուն պատրաստութիւնը։ Նշենք նաեւ որ մենք վերաշխատած ենք այս բաժնով տեղ գտած հին պատկերներուն վրայ՝ անոնց գոյներուն եւ լուսաւորման նոր ու աւելի բարձր որակ մը տալու նպատակով։

Կեսարիոյ / Քայսերիի սանճաք

(պատկերներուն բացատրութիւնները եւ աղբիւրները տեսնել ստորեւ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ՝
1) Կեսարիա. Սուրբ Կարապետ վանքը (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
2) Թալաս. Վերի Թաղի Ս. Աստուածածին եկեղեցին (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
3) Թալաս. Վերի Թաղի Ս. Աստուածածին եկեղեցին (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)

Կեսարիա, 1903. Սուրբ Կարապետ վանքը եւ յարակից նորաշէն վարժարանը։

1. Գծագրատուն (գծագրութեան դասարան)
2. Վարժարան
3. Ընդարձակ բակ (պարսպապատ)
4. Ընդարձակ պարիսպ եւ դուռ
5. Դռնապանի սենեակ եւ հիւրանոց
6. Ուսուցիչներու վեց սենեակներ
7. Ուսուցիչներու երեք սենեակներ եւ լուացարան
8. Դէմ առ դէմ երկու ննջարաններ
9. Մեծ ննջարան՝ 120 անկողիններով
10. Պարիսպ՝ վանքին կցուած
11. Խոհանոց, մառան
12. Պարիսպ եւ վարժարանի պարտէզ
13. Վանքապատկան ընդարձակ պարտէզ

(Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
1) Կեսարիա (Աղբիւր՝ J.O. Barrows, On horseback in Cappadocia, Boston, 1884)
2) Կեսարիա. բերդին դուռը (Աղբիւր՝ Alfred Boissier, En Cappadoce, notes de voyage, Genève, 1897)
3) Կեսարիա. փողոց մը՝ բերդէն ներս (Աղբիւր՝ Alfred Boissier, En Cappadoce, notes de voyage, Genève, 1897)
4) Կեսարիա. Սուրբ Կարապետ վանքը (Աղբիւր՝ Alfred Boissier, En Cappadoce, notes de voyage, Genève, 1897)
5) Կեսարիա. Սուրբ Կարապետ վանքը (Աղբիւր՝ Alfred Boissier, En Cappadoce, notes de voyage, Genève, 1897)
6) Կեսարիա. Սուրբ Կարապետ վանքի սահմաններէն ներս (Աղբիւր՝ Alfred Boissier, En Cappadoce, notes de voyage, Genève, 1897)
7) Կեսարիա. Սուրբ Կարապետ վանքէն ներս (Աղբիւր՝ Alfred Boissier, En Cappadoce, notes de voyage, Genève, 1897)
8) Կեսարիա. հայ զոյգ մը (Աղբիւր՝ Ferdinand Brockes, Quer durch Klein-Asien, Gütersloh, 1900)
9) Թալաս. քաղաքէն պատկեր մը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
10) Թալաս. քաղաքէն պատկեր մը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
11) Կեսարիա. քաղաքէն ներս (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Meine Vorderasienexpedition 1906 und 1907, Band II, 1912, Leipzig)
12) Կեսարիա քաղաքը եւ Արգէոս լեռը (Աղբիւր՝ W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, Edinburgh/London, 1917)
13) Կեսարիա. յետին՝ Արգէոս լեռը (Աղբիւր՝ Earl Percy, Highlands of Asiatic Turkey, London, 1901)

Թալաս. Ազգանուէր Հայուհեաց Ընկերութեան մանկապարտէզը, 15 Յունիս 1911 (Աղբիւր՝ Նուպարեան գրադարանի հաւաքածոյ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
15) Կեսարիա. միսիոնարական տունը (Աղբիւր՝ J.O. Barrows, On horseback in Cappadocia, Boston, 1884)
16) Կեսարիա. քաղաքէն ներս (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Meine Vorderasienexpedition 1906 und 1907, Band II, 1912, Leipzig)
17) Կեսարիա քաղաքէն համայնապատկեր մը (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Geographische Charakterbilder, Leipzig, 1909)
18) Կեսարիա՝ հիւսիսէն դիտուած (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Geographische Charakterbilder, Leipzig, 1909)
19) Կեսարիա. բերդն ու պազարը (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Geographische Charakterbilder, Leipzig, 1909)
20) Կեսարիա. հարսանիքէ տեսարան մը (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Geographische Charakterbilder, Leipzig, 1909)
21) Կեսարիա. կաթողիկէ եկեղեցւոյ շրջափակը (Edmund Naumann, Vom Goldnen Horn zu den Quellen des Euphrat, 1893, Leipzig)
22) Կեսարիա. քաղաքէն ներս (Edmund Naumann, Vom Goldnen Horn zu den Quellen des Euphrat, 1893, Leipzig)

Կեսարիա / Քայսերի. տեղւոյն Աղքատախնամի անդամները եւ նպաստընկալները։ Լուսանկար՝ 17 Մայիս 1899 (Աղբիւր՝ ՀԲԸՄ, Գահիրէ)

Տեւելիի քազա (Էվերեկ-Ֆենեսէ, Չոմախլու, Թոմարզա)

(պատկերներուն բացատրութիւնները եւ աղբիւրները տեսնել ստորեւ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
1) Թոմարզայի Ս. Աստուածածին վանքը (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Meine Vorderasienexpedition 1906 und 1907, Band II, 1912, Leipzig)
2) Թոմարզայի մէջ հայ հովիւ մը (Աղբիւր՝ Hugo Grothe, Meine Vorderasienexpedition 1906 und 1907, Band II, 1912, Leipzig)

Անգարայի սանճաք (Անգարա, Սթանօզ/Իսթանոս, Սիվրիհիսար)

(պատկերներուն բացատրութիւնները եւ աղբիւրները տեսնել ստորեւ)

Անգարա, 1908. Աթթարեան ընտանիքը։ Ոտքի, ձախէն աջ երկրորդ անձը՝ Լեւոն Աթթար-Մկրեան (Լեւոն Րէմզի)։ Այս վերջինին աջին կանգնած պատանին՝ Յովսէփ Աթթարեան (Աղբիւր՝ Հուրիկ Ադդարեանի հաւաքածոյ, Մոնթրէալ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ՝
1) Անգարա. համայնապատկեր (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
2) Անգարա. համայնապատկեր (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
3) Անգարա քաղաքէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)

Սիվրիհիսար, 1900. Սանտալեան ընտանիքը։ Ձախէն աջ՝ Աւետիս, Անտոն, անունը անյայտ, Եղիսաբէթ (ծն. Ներսէսեան), Յարութիւն (Աղբիւր՝ Անթուան Պետրոսեանի հաւաքածոյ, Կրենոպլ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
1) Անգարա. փորագիր պատկեր։
2) Անգարա (Աղբիւր՝ Lord Warkworth, Notes from a diary in Asiatic Turkey, London, 1898)
3) Անգարա. փորագիր նկար (Աղբիւր՝ Edmund Naumann, Vom Goldnen Horn zu den Quellen des Euphrat, 1893, Leipzig)
4) Անգարա. Ս. Աստուածածին վանքը (Աղբիւր՝ Հ. Ս. Էփրիկեան, Պատկերազարդ բնաշխարհիկ բառարան, պրակ Ա., Վենետիկ, Ս. Ղազար, 1900)

Սիվրիհիսար, մօտաւորապէս 1909ին։ Օսմանեան բանակին մաս կազմող հայ զինուորներ եւ սպաներ։ Լուսանկարը առնուած է Սահմանադրութեան վերահաստատումին յաջորդող յուսադրիչ օրերուն։ Սիվրիհիսարցի այս բանակայիներէն շատեր զոհ գացած են 1915-ի ջարդերուն (Աղբիւր՝ Անթուան Պետրոսեանի հաւաքածոյ, Կրենոպլ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ՝
1) Սթանօզ/Իսթանոս/Ենիքենթ. ընդհանուր տեսարան՝ աւանէն (Աղբիւր՝ Գրիգոր Քաւէճեանի հաւաքածոյ)
2) Սթանօզ/Իսթանոս/Ենիքենթ, 1912. հայկական վարժարանին աշակերտները (Աղբիւր՝ Գրիգոր Քաւէճեանի հաւաքածոյ)

Անգարա. հայկական թաղամասէն տեսարան մը (Աղբիւր՝ Հ. Ս. Էփրիկեան, Պատկերազարդ բնաշխարհիկ բառարան, պրակ Ա., Վենետիկ, Ս. Ղազար, 1900)

Եոզկաթի սանճաք

(պատկերներուն բացատրութիւնները եւ աղբիւրները տեսնել ստորեւ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ՝
1) Եոզկատ. ընդհանուր տեսարան (Աղբիւր՝ Մխիթարեան միաբանութիւն, Սուրբ Ղազար, Վենետիկ)
2) Եոզկատ, մօտաւորապէս 1911։ Հայկական թաղում։ Թագաղին ետին, աջ կողմը կանգնած պատանին (գլուխը քիչ մը ձախ թեքած)՝ Վահան/Ճոն Այվազեան (ծնած 1896-ին) (Աղբիւր՝ Ճենիս Քարթըրի (Այվազեան) հաւաքածոյ, Միացեալ Նահանգներ)

Բացատրութիւններ եւ աղբիւրներ
1) Եոզկաթ. համայնապատկեր (Աղբիւր՝ Հ. Ս. Էփրիկեան, Պատկերազարդ բնաշխարհիկ բառարան, պրակ Ա., Վենետիկ, Ս. Ղազար, 1900)
2) Ալաճա (Չորումի քազա) (Աղբիւր՝ Léon de Laborde, Voyage de l’Asie Mineure, Paris 1838)

Իյտէլի (Պողազլեանի քազա). Պարթեւեան վարժարանին բացումը, 1912 թուական (Աղբիւր՝ Նուպարեան գրադարանի հաւաքածոյ)