Տէօրթեօլցի հայեր խրախճանքի մը ընթացքին, 1933

Պետրոս Սահակ Փելթէքեան հաւաքածոյ - Պյէրութ, Լիբանան

Այս հաւաքածոյին լուսանկարները մեզի ղրկեց Շողիկ Փելթէքեան, Լիբանանէն։ Անոնք կը ներկայացնեն իր հայրական կողմի ընտանիքը, որ Տէօրթեօլի շրջանի Էօզերլի գիւղէն է։ 1922-ին, երբ ֆրանսական բանակները կը քաշուին այս քաղաքէն իրենց տեղը զիջելով թրքական կառավարութեան, տեղւոյն հայերը եւս կը հեռանան եւ անոնցմէ շատեր կը հաստատուին Անտիոքի շրջանին մէջ, որ այդ ժամանակ Սուրիոյ մաս կը կազմէր։ Շողիկի հօր ծնողները նոյնպէս այս ուղիին կը հետեւին, կը հաստատուին Ալէքսանտրէթ (Իսքէնտերուն) քաղաքը, որ մինչեւ 1939 թուականը մաս կը կազմէր Սուրիոյ։ 1939-ին, Ֆրանսայի եւ Թուրքիոյ միջեւ կայացած համաձայնութեան հիմամբ Ալէքսանտրէթի ամբողջ սանճաքը (գաւառ) կը յանձնուի Թուրքիոյ։ Շողիկին հայրական ընտանիքը արդէն իսկ 1938-ին հեռացած էր այս տարածքէն եւ հաստատուած՝ Լիբանան։

Փելթէքեան ընտանիքը, Էօզերլի. նստած, ձախէն աջ՝ Մարգարիտ Փելթէքեան, Պետրոս Փելթէքեան (Մարգարիտի ամուսինը)։ Ոտքի, ձախէն աջ՝ Փանոս, Սիրանուշ, Արեգնազ, Խաչիկ, Սահակ (Շողիկ Փելթէքեանի մեծ հայրը)։

Սալթ (ներկայիս Յորդանան, մայրաքաղաք Ամմանի հիւսիս-արեւմուտքը), 1918. կը համապատասխանէ Ցեղասպանութեան ժամանակներուն, երբ Փելթէքեան ընտանիքը Տէօրթեօլի տարածքի շատ մը հայերուն նման տեղահանուած էր եւ՝ քշուած այս կողմերը։ Հոս է նաեւ որ կը մահանայ ընտանիքին երիցագոյն անդամը՝ Պետրոս Փելթէքեան։ Լուսանկարը կը ներկայացնէ Պետրոսի դագաղը, ընտանիքի անդամներն ալ անոր շուրջը։ Հանգուցեալի աջին, նստած եւ մազերը ծածկած՝ այրին՝ Մարգարիտ Փելթէքեան։ Մարգարիտի ճիշդ ետեւը, ոտքի, երկու ձեռքերը հանգուցեալ հօր դագաղին վրայ դրած՝ Սահակ։ Մարգարիտի աջին, ոտքի՝ Նոյեմի (Սահակի կինը)։ Նոյեմիի ոտքերուն փաթթուած փոքրիկը՝ Ասատուր (Նոյեմիի եւ Պետրոսի անդրանիկ որդին)։

Փելթէքեան ընտանիքը։ Լուսանկար՝Խաչերեան եղբարք, Անտիոք։

Ոտքի, ձախէն աջ՝ Երուանդ, Խաչիկ, Ալիս, Սիրանուշ, Սահակ, Ասատուր։ Նստած, ձախէն աջ՝ Փիեռ, Զարուհի, Մարգարիտ, Նոյեմզար, Ստեփան։ Ամէնէն առջեւի շարքին վրայ նստած փոքրիկը՝ Շաքէ։

Փիէռը, Ալիսն ու Խաչիկը զաւակներն են Սահակ Փելթէքեանի երէց եղբօր՝ Փանոսին եւ իր կնոջ՝ Զարուհիին։ Խաչիկը Սահակին միւս եղբայրն է, իսկ Սիրանուշը՝ անոնց քոյրը։ Շաքէն եւ Ասատուրը Սահակին եւ Նոյեմզարին զաւակներն են։

Սահակ Փելթէքեան իր ձիուն վրայ։ Սահակ կը մահանայ 1934-ին, Մուսա Լեռ։ Շողիկ Փելթէքեան մեզի տեղեկացուց որ իր մեծ հայրը թաղուած է իր հայրենի Տէօրթեօլին մէջ, ինչ որ արտասովոր երեւոյթ է, նկատի ունենալով որ այդ ժամանակ այս ամբողջ տարածքը արդէն մաս կը կազմէր Թուրքիոյ Հանրապետութեան։

1) Ձախէն աջ՝ Սահակ Փելթէքեան, Պետրոս Փելթէքեան (փոքրիկ տղան հեծած է հօր՝ Սահակի ձիուն վրայ), Նոյեմզար (Սահակի կինը, Պետրոսի մայրը)։

2) Պետրոս Փելթէքեան՝ Սահակի եւ Նոյեմզարի որդին։ Պետրոս հայրն է այս լուսանկարները մեզի ուղարկած Շողիկ Փելթէքեանի։

1920, Տէօրթեօլ. 1919-էն մինչեւ 1922-ի սկիզբը Կիլիկիոյ տարածքը կը գտնուէր ֆրանսական բանակի տիրապետութեան տակ եւ կը կառավարուէր ֆրանսական վարաչակարգի մը ճամբով։ Այս լուսանկարին մէջ կը տեսնենք ֆրանսական բանակի ներկայացուցիչներ տեղացի հայ երեւելիներու հետ։ Անձերուն անունները անծանօթ են։

Տէօրթեօլ, 1920. ֆրանսական բանակի ներկայացուցիչներ տեղացի հայ երեւելիներու հետ։

Սիրանուշ Սարգիսեան (ծնեալ Փելթէքեան) իր ամուսինի՝ Տիգրան Սարգիսեանի (1890-1933) գերեզմանին վրայ։ Սիրանուշ ծնած է Էօզերլի, Պետրոս եւ Մարգարիտ Փելթէքեանի դուստրն է եւ Սահակ Փելթէքեանի քոյրը։

Սուրիոյ մէջ ֆրանսական հոգատարութեան ժամանակաշրջանին բանակայիններու խումբ մը։ Ոտքի, ձախէն երրորդը՝ Սահակ Փելթէքեան։

Անտիոքի շրջանին մէջ խրախճանքի պատկեր մը։ Աջէն երկրորդ անձը (քանոն նուագողին կողքին, ձեռքին օղիի գաւաթ բռնած, փողկապով)՝ Խաչիկ Փելթէքեանն է, որ փաստաբան էր եւ կը ծառայէր Սուրիոյ մէջ ֆրանսական վարչամեքենային։ Խաչիկ որդին է Սահակ եւ Մարգարիտ Փելթէքեանի։ Լուսանկարը քաշուած է հաւանաբար Ալէքսանտրէթի շրջանին մէջ, թէեւ բնատիպ բացատրութեան մէջ նշուած է Տէօրթեօլ։ Ծանօթ է որ քաղաքը իր հայերէն պարպուեցաւ 1922 թուականին։