Lusi Şangayan-Hovakimyan Koleksiyonu - Atina
Çeviren: Nazlı Temir Beyleryan, 03/09/2022 (son değişiklik: 03/09/2022).
Bu hatıra nesneleri 1 ve 2 Nisan 2022 tarihinde Atina'da düzenlenen Huşamadyan atölyesinde toplandılar.
Bu sayfa Atina’da yayınlanan “Armenika” gazetesi ve Hamazkayin Derneği’nin katkılarıyla oluşturulmuştur. Atölye, Alman EVZ (Bellek, Sorumluluk ve Gelecek) Vakfı tarafından desteklenmiştir.
Isdepanyan ailesi - Ödemiş
Bu konu ile ilgili malzemeler, bize Lusi Şangayan tarafından sunulmuştur. Lusi’nin annesi Maro Hovakimyan(evlenmeden önce Isdepanyan), İzmir, Ödemiş’tendir. Maro'nun babası Takvor Isdepanyan, annesi ise Ermon (evlenmeden önce Boyacıyan).
Ödemiş'te Takvor Isdepanyan'ın zanaatı fes (şapka) işi ile uğraşmaktı.
Takvor ve Ermon'un üç evladı vardı. Aharon (1903 doğumlu), Makruhi (1908 doğumlu) ve Maro (1912 doğumlu). Üç çocuk da Ödemiş’te bulunan Ermeni okuluna gidiyorlardı.
1922'de Rum ve Ermenilerin İzmir bölgesinden göçü sona erdiğinde, Takvor Ödemiş’te kalırken, ailenin geri kalanı Yunanistan'a göçer ilk durak Selanik şehri olur. Bundan sonra aile, Takvor'un kaderi hakkında hiçbir şey bilmeyecektir, çünkü, muhtemelen Ödemiş, Türk birlikleri tarafından ele geçirildiğinde, Takvor öldürülecekti.
Kısa bir süre Selanik'te kaldıktan sonra Isdepanyan ailesi Atina'ya taşınır. Orada, Aharon Isdepanyan, bir süre "Nor Or" gazetesinin yayın kurulu üyeliğini yapar. Taşnak Partisi üyesi olmamasına rağmen 1973 yılındaki ölümüne kadar bu gazetede çalışır, hatta başyazılar yazardı.
Hovakimyan Ailesi (Bergama’dan)
Lusi'nin babası Antranik Hovakimyan, 1901 yılında Bergama'da doğdu. Antranik’in babasının adı Kevork, annesinin adı Ağavni. Üç çocukları oldu. Kapriyel, Antranik ve Mari. Ağavni Bergama'da ölür. Bu nedenle Kevork tekrar Bergamal’ı olan Lusi Ispartalıyan ile evlenir. Dört çocukları olur. Serguhi (1910 doğumlu), Hovakim (1912 doğumlu), Ağavni ve Krikor. Hepsi Bergama doğumludur ve burada, Ermeni okulunda eğitimlerini tamamlamışlardır.
Kevork Hovakimyan, çam fıstığı ve kuru meyve tüccarıydı. Çocuklarından Antranik, Bergama'dan İzmir'e taşınmış ve burada bir tüccar dükkânında katip olarak çalışmıştır. 1915'te Hovakimyan ailesi, İzmir vilayetindeki Ermenilerin genel olarak tehcirden muaf edildiklerini düşünerek memleketlerinde kalmaya devam ettiler.
1920'de Antranik, subay akademisine katılmak amacıyla yeni kurulan Ermenistan Cumhuriyeti'ne gider. Fakat bu zamanlarda, Ermenistan Sovyet egemenliğine girer, Antranik'in planı başarısız olur ve İzmir'e döner.
1922'de Yunan ordularının İzmir bölgesinden geri çekildiği zaman, Rum ve Ermenilerin Yunanistan'a göçü sona erer ve Hovakimyan ailesi Bergama'dan İzmir'e oradan da Yunanistan'a taşınmaya karar verir. Son anda Kevork Hovakimyan'ın Türk arkadaşları onu Bergama'da kalmaya ikna ederler.
Kevork ikna olur ve ailesini Bergama'da kalma kararından haberdar eder. Çocuklarının arasında Kapriyel istemez ve gitmemek için direnir. Bu koşullar altında aile içinde bir bölünme meydana gelir. Kapriyel, Mari ve Serguhi'yi alarak İzmir'e gider. Kısa bir süre sonra, 10 yaşındaki Hovakim ayrı bir ata binerek Kapriyel'in grubuna katılır. Bu dördü ve Antranik, İzmir'den Yunanistan'a geçer. İlk durak Sakız adası olacaktır, ardından Girit'e hareket edecekler ve burada kısa bir süre kaldıktan sonra Pire'ye yerleşeceklerdir. Orada, Antranik ve Kapriyel, kuru meyve satan babaları Kevork'un ticaretine devam ederler.
Kevork, Lusi, Ağavni ve Krikor Bergama'da kalırlar. Yunanistan'a gelen Hovakimyanlar, Bergama'da kalan bu akrabalara ne olduğunu asla bilemeyeceklerdi. 1970'lerde Hovakim, akrabalarının izlerini bulmayı umarak Bergama'yı ziyaret eder. Üzerinde hala "Kvrk" (Kevork) yazan atalarının evini bulur. Komşuları, İbrahim’in oğlu olan çocukluk arkadaşını bulur. İkisi de birbirlerini hatırlarlar. Hovakim, akrabaları hakkında bilgi almak için onun babası İbrahim ile tanışmayı çok ister, ama oğlu onu babası ile görüştürmez. Hovakim, hiçbir şey öğrenemeden Yunanistan'a döner.
Antranik Hovakimyan, 1945'te Atina'da Maro Isdepanyan ile evlenir ve iki çocukları olur; Takvor ve Lusi (daha sonra Şangayan).
Kapriyel Hovakimyan ise İzmir doğumlu Eliz ile evlenir. İki çocukları olur. Kevork ve Serko. Kapriyel erken ölür. 1946-1947'de aile Sovyet Ermenistan'ına göç eder.
Mari Hovakimyan, Bergama doğumlu Mıgrdiç Krikoryan ile evlenir; Üç çocukları olur. Berc, Şake ve Ağavni.
Hovakim Hovakimyan, Rum Antonia Lorani ile evlenir. İki çocukları olur; Lusin ve Kapriyel.
Serguhi, Hagop Gemciyan ile evlenir. Bir çocukları olur; Yerani.