Silva Avedisyan Arşivi - Atina
Tarih: 06.04.2020, çeviren: Nazli Temir Beyleryan
Bu hatıra nesneleri 30 Kasım 2019 tarihinde Atina’da gerçekleştirilen Huşamadayan atölyesinde toplandılar.
Bu sayfa Atina’da yayınlanan “Armenika” gazetesi ve Hamazkayin Derneği’nin katkılarıyla oluşturulmuştur.
Silva Avedisyan’ın anne tarafı İzmir’dendir. Büyük büyük annesi Yeğis (Yeğisapet) Mıgirdiçyan’dır. Büyük dedesinin ismi ise bilinmiyor. Yeğis’in iki erkek ve bir kız çocuğu olur. Oğullarından yalnızca birinin adını biliyoruz, Hagop. Kızları ise Silva Avedisyan’ın büyük annesi olan Vosgi’dir.
1920’lerin başında Vosgi ve Yeğis Yunanistan’a göçerler. Vosgi’nin erkek kardeşlerinden biri, göçmeden hemen önce hastalanır ve ölür. Diğer kardeşi ile Yeğis’in erkek kardeşi ise, 1915’te, soykırımda sürülmüş ve katledilmişlerdir. Vosgi o yıllarda evliydi ve onun eşi (ismi bilinmez) de katledilmişti, fakat soykırım yıllarında mı yoksa daha sonraki yıllarda mı olduğunu tam olarak bilmiyoruz.
Vosgi ve annesi, önce Yunanistan’da Stilida şehrine sonrasında ise Atina’ya yerleşirler. Orada, Vosgi İstanbul’dan olan Andreas Rapalyan/Rafayelyan (1903 doğumlu) ile evlenir. Vosgi ve Andreas’ın üç çocukları olur; Madlen (1927), Yeğis (1929) ve Hagop (1930). Yeğis, Silva Avedisyan’ın annesidir.
Vosgi ve annesi Yeğis’in usta el nakışçıları olduğunu biliyoruz. Kendi evlerinde yaptıkları el işlerini yunan ailelerine elden satarak geçimlerinin bir kısmını sağlarlardı.
1946-47 yıllarında, Sovyet Ermenistan’ın “geri dönüş” çağrısına kulak veren Vosgi ve Andreas ile tüm ailesi ve tanıdıkları, Ermenistan’a doğru yola çıkan kervana katılmaya karar verirler. Fakat, bu gerçekleşmez ve onlar da 1950’de Arjantin’e göçerler. Vosgi’nin annesi Yeğis Mıgırdiçyan burada ölecektir. Fakat Arjantin’deki yaşantıya uyum sağlayamazlar ve1953’te Atina’ya tekrar geri dönerler.
1963’te Yeğis Rapalyan (Vosgi’nin kızı), Yunanistan’ın Patras şehrinde Avedis Avedisyan (1921 İstanbul doğumlu) ile evlenir. Avedis’in babası Armenak Bursa doğumludur, annesi Srpuhi’nin (1896) ise nerede doğduğunu bilmiyoruz. Lakin, 1915’te Srpuhi ve annesinin Der Zor’a kadar sürüldüğünü biliyoruz. Sürgün yıllarında, Srpuhi annesini kaybettiğini ve onu elleriyle gömdüğünü söyler. Srpuhi’nin gelecekteki eşi Armenag ise Bursa’da hamal olarak çalışmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda Armenag, Osmanlı ordusu tarafından askere alınır fakat o yıllarda Ermenilerin birçoğu askerde vurulduğu için, askerden firar eder.
Armenag’in asıl soyadı Krikoryan’dır. Savaş’tan hemen sonra, Osmanlı sınırları içinde yer alan Trakya’ya yerleşir. Askeri firari olduğundan, tutuklanma tehlikesine karşı soyadını değiştirir ve bundan böyle Avedisyan olur.
Silvan’ın eşi, Krikor Jirayr Cancigyan’dır. Annesi Vrejuhi Nşanyan, Vrejuhi’nin babası Karnig Nşanyan ise Çengiler (şimdiki Yalova’nın güneyi Sugören) doğumludur. Soykırımdan sonra, hayatta kalanlar, Bursa’nın kuzeyinde olan Yalova’ya yerleşirler. Vrejuhi burada doğar. Yalova’dan sonra Yunanistan’a göç ederler. Önce Aleksandrapoli, sonrasında Gümülcine ve daha sonra da Atina’ya yerleşirler. Vrejuhi İzmir’den olan Jirayr Cancigyan ile burada evlenir.
1915 öncesi İzmir. Soldan sağa: Vosgi’nin erkek kardeşi (ismi bilinmiyor), Yeğis Mıgirdiçyan, Vosgi Mıgirdiçyan (gelecekte Rapalyan/Rafayelyan).
1930’lu yıllar. İlk sıra, soldan sağa; Annik Avedisyan (ayakta), Armenak Avedisyan, Srpuhi Avedisyan, Meri Avedisyan. Arka sıra; Avedis Avedisyan.
Vosgi Rapalyan (doğum Mıgirdiçyan) ya da annesi Yeğsig Mıgirdiçyan’a ait olan el işleri. Ölçü 81sm × 81sm (205 × 205 inç)
Vosgi Rapalyan (doğum Mıgirdiçyan) ya da annesi Yeğsig Mıgirdiçyan’a ait olan el işleri. Ölçü 75sm × 75sm (190 × 190 inç)
Vosgi Rapalyan (doğum Mıgirdiçyan) ya da annesi Yeğsig Mıgirdiçyan’a ait olan el işleri. Ölçü 21sm × 21sm (53 × 53 inç)
Kırbaç: Krikor Jirayr Cancigyan (Silva Avedisyan’in esi)’in dedelerine aittir. Krikor’un annesi Vrejuhi Nşanyan’dır. Vrejuhi’nin babası ise Karnig Nşanyan, Çengiler (şimdiki Yalova’nın güneyi Sugören) doğumludur.
Andreas Rafayelyan (Rapalyan) ve Vosgi Mıgırdiçyan’ın 7 mart 1926’da, Rahip Khoren Bıçakcıyan tarafından kıyılan dini nikâhlarının kayıt belgesi. Manuk Mikaelyan’ın sağdıçlığındaki kilise nikâhlarında aynı zamanda Andreas’ın 26 yaşında Pire’de yaşayan, İstanbul doğumlu olduğu ve bekar olduğu, Vosgi’nin ise 28 yaşında, Bergama doğumlu ve Turgut mahallesinde yaşadığı ve dul olduğu yazılıdır (Kaynak: LDS Library, film #1038667, item #2).