Şüküryan/Erkel koleksiyonu - Paris, Fransa
Şüküryan/Erkel koleksiyonunun materyallerini istifademize sunan, Paris’te yaşayan Silvie Erkel’dir (kızlık soyadı Şüküryan).
Burada Nevşehir ve Bursa’dan materyaller yer almaktadır.
Silvie, 1926 doğumlu Nazaret Erkeletyan ile evlidir. Nazaret’in anne-babası, Mihran ve Mariam Erkeletyan (kızlık soyadı Atamyan) idi. Nazaret, İstanbul’da yaşamış olan bir tüccardı. Mihran ve Mariam’ın 1912 Nevşehir doğumlu, Atamig nam ikinci bir çocukları daha vardı. Atamig, Belçika’da öğrenim görmüş bir doktordu. İkinci Dünya Harbinden sonra ise vefatına kadar yaşadığı Paris’e yerleşmişti.
Silvie’nin anne-babası Bursalı. Annesinin adı Eliza Şüküryan (kızlık soyadı Muradyan), babasınınki ise Krikor Şüküryan.
Nevşehir, 1914 dolayları.
Oturanlar, soldan sağa: Mariam Erkeletyan (kızlık soyadı Atamyan), yerde oturan oğlan, Atamig Erkeletyan (Mariam’ın oğlu), Peder Hovhannes Vartabed Atamyan (Mariam’ın amcası). Ayaktaki iki kız, Mariam’ın amcası Senekerim’in kızları (adları bilinmiyor).
1) Silvie’nin annesi Eliza Şüküryan’ın (kızlık soyadı Muradyan) dayısının çocukları ve karısı. Soldan sağa: Arpine (oturmuş), ellerinde bir halka tutan küçük kızın adı bilinmiyor; arkadaki oğlan, Sarkis; oturan kadın, çocukların annesi (adı bilinmiyor).
2) İstanbul, 1940’ların başı. Şüküryan ailesi։ Eliza Şüküryan (kızlık soyadı Muradyan, 1904-1987) ve kocası Krikor Şüküryan (1884-1975)։ Ön sırada çocukları Berc (solda) ve Silvie (sağda).
Nevşehir, Atamyan ailesinin üyeleri. Sağdan sola: Hovhannes Vartabed Atamyan, Mariam Atamyan (Hovhannes Vartabedin kardeşinin kızı), muhtemelen Mariam’ın babası (adı bilinmiyor). Fotoğraf: Sdepanyan Biraderler, Kayseri.
Atamyan ve Erkeletyan aileleri, Nevşehir.
Oturanlar, soldan sağa: Mihran Erkeletyan, Hovhannes Vartabed Atamyan. Ayaktakiler, soldan sağa: Mıgırdiç Erkeletyan (Mihran’ın küçük kardeşi), Mihran’ın karısı Mariam Erkeletyan (kızlık soyadı Atamyan); ayaktaki üçüncü kişi, Mariam’ın Birleşik Devletlere göç eden amcası Senekerim’in karısı (adı bilinmiyor); sonuncu kişi, Atamig Erkeletyan (Mihran ve Mariam’ın oğlu, 1912 doğumlu).
1) 1920’lerde, muhtemelen İstanbul’da çekilmiş bir fotoğrafta Atamyan ailesinin üyeleri. Oturanlar, soldan sağa: Senekerim Atamyan ve kardeşi Hovhannes Vartabed Atamyan, ayaktakiler, soldan sağa: Senekerim’in kızı, karısı, kızı (adları bilinmiyor).
2) Hovhannes Vartabed Atamyan.
Nevşehir, piknik; muhtemelen Birinci Dünya Harbinden hemen sonra. Resimde Atamyan ve Erkeletyan ailelerinin üyeleri görülüyor. Bu ailelerin, Soykırım yıllarında hangi koşullarda hayatta kaldığını bilmiyoruz.
İlk sırada solda, üzüm dolu tabağın tam önünde oturan yeniyetme, Mihran ile Mariam’ın oğlu Atamig Erkeletyan; biraz daha sağda, ayakları suyun içinde ve elinde üzüm salkımıyla görülen, Mihran’ın küçük kardeşi Mıgırdiç Erkeletyan.
İkinci sıra, resmin sol tarafında, içki şişesinin tam arkasındaki kişi, Mihran Erkeletyan. Daha sağda, siyah kıyafetli ve siyah sakallı kişi, Hovhannes Vartabed Atamyan.
En geride, kadınların sırasında soldan birinci, Mariam’ın amcası Senekerim’in karısı (adı bilinmiyor). Aynı sırada sondan önceki, siyah kıyafetli ve hafifçe tebessüm eden kadın, Mihran’ın karısı Mariam Atamyan.
Eşsiz bir fotoğraf. İhtimal fotoğrafçının tavsiyesiyle, belli bir mizansen de var. Önce, çocukların şapkalarını çıkarıp ellerinde tuttuklarını görüyoruz. Erkeklerin çoğunun elinde, muhtemelen henüz yakmadıkları ve yalnızca fotoğraf çekilmek için tuttukları sigaralar var. Hovhannes Vartabed Atamyan’ın kendisi de bir elinde sigara tutmuş ama diğer elinde yanındaki adama aktardığı başka bir şey var. Bir sigara paketi mi yoksa Kutsal Kitap mı, belli değil. Resmin sağında oturan adamlardan birinin kucağında belden aşağısı çıplak bir çocuk; tahminen, o zamanların fotoğraflarında adet olduğu üzere, erkek olduğunu bilerek göstermek için böyle yapılıyor.
Ön sırada oturanlardan kimilerinin ayağı küçük bir dere ya da gölün suyu içinde; bu da bu güzel panoramaya albeni katıyor. Karpuzlardan biri kesilmiş, diğer meyveler ve içki şişesinin (rakı ya da şarap?) yanında duruyor; bütün bunlar, süs niyetine sahnenin ön tarafına yerleştirilmiş.
Kadınların hepsi de arka sırada oturmuşlar; bu da muhtemelen aynı şekilde mizansenin bir parçası ve sosyal bir zihniyeti ele veriyor.
Resmin en gerisinde üç at (ya da katırlar?) görüyoruz. Bunların somaklarına muhtemelen saman dolu çuvallar bağlı. Diğerlerinden farklı kıyafetli ve köylü kisveli bir yeniyetme hayvanlara göz-kulak oluyor. Onun bu topluluğa hizmet eden biri olduğunu tahmin ediyoruz.
Yukarıdaki toplu resimden bir parça.
İlk sırada solda, üzümlü tabağın tam önünde oturan yeniyetme, Mihran ile Mariam’ın oğlu Atamig Erkeletyan. Yine ilk sırada sağda, ayakları suyun içinde ve elinde üzüm salkımıyla görülen, Mihran’ın küçük kardeşi Mıgırdiç Erkeletyan. Mihran Erkeletyan, elinde sigara, içki şişesinin tam arkasında oturmuş. Daha sağda, siyah kıyafetli ve siyah sakallı kişi, Hovhannes Vartabed Atamyan.
1) Hovhannes Hintliyan (1866-1950). Ermeni Beden Eğitimi Genel Birliği'nin (HMIM) [Hay Marmınagırtagan Inthanur Miyutyun,ç.n.] kurucularından, İstanbul, 1918. Kemalizm’in hüküm sürdüğü yıllarda, vefatına kadar İstanbul’da yaşar. 1909’da İstanbul’da kurulan, 1980’li yıllara kadar varlık gösteren, Yeni Okul’un [Nor Tıbrots, ç.n.] da kurucuları arasındadır. Hintliyan’ın fotoğrafı, aileye olan yakınlığından dolayı Şüküryan-Erkeletyan koleksiyonunun bir parçasını oluşturmaktadır.
2) Mıgırdiç Vartabed Erkeletyan. Mari ve Mihran’ın 1919’da doğan, daha sonra Roma’da Katolik vartabedi tensip edilen oğlu. 1960’ta İstanbul’da vefat eder. Roma’da çekilmiş bir fotoğraf.
3) Mıgırdiç Vartabed Erkeletyan.
1) ve 2) Hovhannes Erkeletyan’ın, Samatya (İstanbul) Anarad Hığutyun [Meryem’in günahsız gebeliği, ç.n.] okulundan aldığı 1945-1946 öğrenim yılı diploması. Hovhannes, 1933 doğumludur.
3) ve 4) Mannig/Silva (Silvie) Şüküryan’ın (sonradan Erkeletyan) Samatya (İstanbul) Anarad Hığutyun okulundan aldığı 1945-1946 öğrenim yılı diploması.
Silvie Şüküryan’ın (sonradan Erkeletyan) babası Krikor Şüküryan’a ait Türk nüfus cüzdanı. Doğumu Bursa.