Payas ve Dörtyol sahili Makedonyalı Büyük İskender ve İran İmparatoru I. Darius arasındaki savaşa tanıklık etmiştir.

Dörtyol

Yozgat sancağı bölümünde Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ermenilerin genel tarihi içinde nispeten daha az bilinen coğrafi bir alana değineceğiz. Tarihi olarak Ermenilerin yaşadığı Osmanlı toprakları dışında kalan bir bölge burası ve bahsi geçen yer isimleri, örneğin Rumdigin (bugünün Felahiye’si), Burunkışla, İğdeli, Uzunlu, bir çoklarına tuhaf gelebilir.

Yozgat’ komşu Kayseri ve Sivas gibi merkezleri XI. yy.’dan itibaren Van ve Ani’den göç etmiş yoğun bir Ermeni nüfusa sahip olmuşlardır. Buna rağmen, Yozgat ve çevre köylerdeki Ermenilerin tarihi nispeten yenidir. Ermenilerin XVIII. yy.’dan itibaren bu bölgeye yerleşmeye başladıkları düşünülür.

O tarihlerden başlayarak Yozgat ve çevre köylerde canlı bir Ermeni hayatı görülür. Bir kaç asır süresince oluşmuş Yozgat’ın bu yerel tarihi kuşkusuz Osmanlı Ermenilerinin zengin mirasının bir parçasıdır ve dolayısıyla Türkiye’nin de.

Huşamadyan Ankara vilayetinin bir parçası olmuş Yozgat sancağındaki Ermenilerin geçmiş yaşantısını farklı yönleriyle yeniden kurma amacı taşımakta.