Aşod Kasarcıyan Beyrut’ta (Kaynak: Vahe Yakubyan koleksiyonu)

Aşod Sahag Kasarcıyan. Kişisel Anılar

Çeviren: Sevan Değirmenciyan

Editörün Notu

1900’lerin başından 1920 yılına kadar, yaşadığı olaylar vesilesiyle zengin bilgiler aktaran Aşod Kasarcıyan’ın anılarını dikkatinize sunuyoruz.

Anıların ana ekseni tarihi birkaç olay etrafında dönmektedir. Bunlardan ilki bütün Kilikya bölgesinde 1909’da yaşanan Ermeni kırımıdır. Kasarcıyan o sırada doğduğu Sis şehrinde bulunuyordu. Daha sonra yakında bulunan Gars Bazar şehrine geçer. Oradaki Ermeniler kendilerine saldıran silahlı güruha karşı koymak amacıyla özsavunmaya hazırlanıyorlardı. Adana kırımından sonra Aşod Kasarcıyan ABD’ye göçer. Anılarında oradaki gurbetçi Ermenilerin yaşantısı ve çalışma koşullarıyla ilgili ilginç bilgiler aktarır. Daha sonra I. Dünya Savaşı patlak verir ve ABD , İngiltere ve Fransa ile müttefik olarak savaşa girer. ABD Ermenisi birçok genç gibi Aşod da gönüllü olarak orduya katılır. 1917’de gemiyle Fransa’ya geçip oradan da Mısır’a gider. Daha sonra ise Kıbrıs’a gidip müttefik orduların yanında çarpışan ve çoğunlukla Ermeni gönüllülerden oluşan Doğu Lejyonu’na katılır. 1918’de imzalanan mütarekeden sonra Aşod Kasarcıyan doğduğu Sis şehrine döner. Hayat orada yaşanan Soykırım felaketinden sonra yeniden başlıyordu. Anılarında daha ziyade 1920 yılına kadar olan olaylar aktarılmaktadır. O tarihte Sis Ermenileri Fransız ordularıyla beraber vatanlarından uzaklaşıp çoğunlukla Adana’ya yerleşirler. Kasarcıyan’ın anıları burada sona erer.

Kasarcıyan anılarını sade bir dille kaleme almıştır ve biz buna sadık kalmaya özen gösterdik. Yazdıktan sonra müsveddelerini birkaç kere temize geçirmiş ve her seferinde yüzlerce el sayfası tutan anılarına yeni bilgiler eklemiştir. Metnin yapısı bazen zayıf kalmakta: Belli bir kronolojiye sadık kalmaya çabalamasına karşın eski olaylara uzun sayfalar tahsis etmektedir. Metine müdahalemizi asgari seviyede tutmaya çalıştık, yaptığımızı eklemeleri köşeli parantez içinde belirtip onları editörün notu (e.n.) olarak sunduk. 

Aşod Kasarcıyan’ın anılarının asıl değeri barındırdığı zengin bilgilerdir kanımızca. Bu anılar kişisel deneyimler ve yaşanmışlıklar üzerine kurulmuştur. Sis, Gars Bazar, Adana, ABD, Fransa, Kıbrıs, Beyrut, Mersin: Kasarcıyan’ın yaşadığı bu şehirler ve ülkeler anılarda birbirlerinin devamı gibidirler ve hepsi yeni tanışıklıkların ve çoğu kez de tarihi olayların tanıklarıdırlar. Bu anılar tarihi bir zamanı yeniden mercek altına almaktadır. 

Aşod Kasarcıyan’ın anıları birkaç yüz sayfadan oluşmaktadır ve onları dikkatinize birkaç bölüm halinde sunacağız.

Aşod Kasarcıyan'ın özel kağıtlarının bulunduğu çanta. Anılar, notlar, soy ağacı, otobiyografi metinleri, mektuplar vb. el yazmaları ve fotoğraflar bu çantanın içinde bulunuyorlardı. Kasarcıyan'ın yakınları bu çantanın onun daimi yoldaşı olduğunu, ömrünün sonuna kadar her fırsatta içinden tomarlarca kağıt çıkardığını, tekrar tekrar okuduğunu, gözden geçirdiğini, temize çektiğini anlatıyorlar.

Anılar, 2 Kısım

Anılar, 2 Kısım