Garzan kazası- Demografi

Yazar: Dikran Mardirosyan, 23/06/2022 (son değişiklik: 23/06/2022) - Çeviren: Tomas Terziyan

Verimli toprakları ile tanınan dağlık, sulak bir bölgede bulunan ve Khaldan, Khaltan, Garzan ve Ğarzan olarak da adlandırılan Kharzan, geç Osmanlı döneminde Bitlis vilayetinin Siirt (Sğerd) sancağına bağlı bir kazaydı. [1] Siirt'in diğer kazalarıyla karşılaştırıldığında, en yoğun Ermeni nüfusunu barındırmaktaydı. [2] Osmanlı yetkilileri 1875'te Bitlis ve Muş'u yeni bir vilayet, Bitlis vilayetini oluşturmak için Erzurum vilayetinden ayırdıklarında, geleneksel olarak Sason'u kapsayan birkaç bölge, daha sonraki yıllarda farklı sancaklara devredildi. Böylece Garzan, 1890'larda, Erken Orta Çağ'da birlikte Sason prensliğini meydana getirdiği, [3] bir başka geleneksel Sason bölgesi olan Kozluk (Hazzo) Muş'a devredilirken, Siirt’e bağlandı. Osmanlı yetkililerinin, Ermeni nüfuslu bölgeler daha küçük birimlere bölünsün diye sıklıkla başvurduğu bu gibi idari “düzenlemelere” rağmen Garzan, bu çalışmada yararlanılan çeşitli kaynaklarda da belirtildiği gibi, hâlâ Sason'un bir parçası olarak kabul edilmekteydi.  

Garzan kazasının toprakları, Romalılar tarafından Arzanene diye bilinen, Büyük Ermenistan Krallığı'nın Ağtsnik ilinin (aşkhar) Ağtsn ilçesi (kavar) topraklarıyla örtüşüyordu. Dokuz ve onuncu yüzyılların Ermeni vakanüvisi Tovma Artsruni, Ağtsn'ın, adlarının ilçenin adının bir çeşitlemesi olan Artsrunik'ten geldiğine inanılan soylu bir Ermeni ailesinden kaynaklı prenslik hanedanının üyelerine ait olduğunu aktarır. [4] Garzan'a adını veren, ilçenin başlıca kasabası Artsn, Ağtsnik ilinin hükümdar naipliğinin [pteşkh] ya da uç beyliğinin merkeziydi. Artsn, yalnızca Ağtsnik'in değil, tüm tarihi Ermenistan'ın en kalabalık ve gelişen şehirlerinden biriydi. Şehir, farklı zaman dilimlerinde Artsn Ağtsnyats, Arzanan, Arzun, Arzrou, Ağtsn, Ardzn ve Artsan olarak biliniyordu. [5] Bir nazariyeye göre Artsn, bir zamanların kalabalık kale şehri, Asurluların kendi dillerinde “büyük pazar yeri” anlamında Şukaraba diye adlandırdıkları yer idi. [6]

Uzun zamandır, Ermeni kralı Büyük II. Dikran'ın, İÖ 1. Yüzyılda, Dikranagerd başkentlerinden birini Artsn'da, güneyde Dicle'ye akan Garzan Çayının (Kharzana Ked) kıyısı üzerinde kurduğuna inanılıyordu. Bununla birlikte, daha yakın tarihli araştırmalar, Dikranagerd'in, Balekan'ın (bkz. aşağıdaki köy listesi) aşağı yukarı 2 kilometre (1.25 mil) güneybatısında Dicle'nin sağ kolu olan Başur Çayının (Pağişoçur) sağ kıyısında, Ermenice Pert ya da Türkçe Kale diye adlandırılan bir tepeciğin yakınında kurulmuş olabileceğini düşündürmektedir. [7] Nitekim on dokuzuncu yüzyılın sonlarında, belirtilen yerde Kale nam harap bir köy bulunmaktaydı.

1860'larda Batı Ermenistan, Kürdistan ve Yukarı Mezopotamya'da sıklıkla seyahat eden İngiltere’nin Kürdistan Başkonsolosu John George Taylor'a göre, istihkamları Garzan Su’ya (Taylor'ın metninde Artsn Su) bakan, "çok geniş" olarak nitelendirdiği Artsn harabeleri, nehrin sol kıyısında, “dört başı mamur Giri Hasan köyüne” yakın bir yerde bulunuyordu (bkz. aşağıdaki köy listesinde Gre Hasan). [8] Sğerd [Siirt] Piskoposluğu tarafından hazırlanan 1902 tarihli istatistiki rapor, Artsn'ın yerinin Gerdaşen köyü (bkz. aşağıdaki köy listesi) olduğunu ileri sürmüştü. [9] Mahallin Ermenileri, on dokuzuncu yüzyıl boyunca, harabelerin bulunduğu yere Artsna kağak (Artsn şehri) ya da Grdaşen; Kürtler ve Türkler ise Harabe (harap şehir) ya da Eski Diyarbakır (eski Dikranagerd) adını verdiler. [10] Şimdilerde, (Ermenice “Gerdaşen” kelimesinden Türkçeleştirilmiş) Godeşin tepe olarak adlandırılan bir tepenin yakınında karmakarışık ve harap bir halde bulunan kadim Ermeni kale kenti Artsn'ın koordinatları 37°58'41.65" Kuzey, 41°23'13.35" Doğu'dur.

Başka yazarlar Artsn'ı, sancağın aynı adlı idari merkezi Siirt'in yirmi iki mil (35 kilometre) kuzey batısında, Garzan Çayının [Kharzana Ked] sol kıyısının yakınında bulunan Garzan kazasının başlıca kasabası olan Tsokh [11] ya da Tsok ile bir tuttular. Tsokh, on dokuzuncu yüzyılın büyük bir kısmı boyunca, geniş ölçüde Ermeni nüfuslu bir yerdi. Yine de göçebe Kürt kabilelerinin sürekli akınları, kasabayı yavaş yavaş karma nüfuslu bir yerleşim birimine dönüştürerek onun demografik dokusunu bozmuştur. Yirminci yüzyılın başlarında, Tsokh'ta, [11] karışık bir halde aşağı yukarı 230 Ermeni ve Kürt hanesi bulunmaktaydı. Dilin kendine has bir lehçesini konuşan Ermeni kasaba halkı [12] burada hâlâ önemli bir nüfusa sahipti.

Garzan, 19. yüzyılın başlarında, bir paşanın idaresindeki birim anlamında Diyarbakır paşalığına aitti ve Khzu ya da Hzu diye biliniyordu. Paşalığın aynı adlı (günümüzdeki Yıldızlı) idare merkezinin Artsn'ın bulunduğu yerde olduğu sanılıyordu yanlışlıkla. Yezidiler, Ermeniler ve hem Yakubi hem de Nasturi Süryanilerin 1870'lere kadar korudukları demografik üstünlükleri nedeniyle Garzan, idare merkezi vazifesi gören Rndvan ile bir prensliğe dönüşerek esasen, yarı özerk bir hayat tarzı sürdürdü. 19. yüzyılın sonlarında Rndvan'da Yezidiler, Ermeniler, Kürtler ve Süryanilerin yaşadığı 800 hane vardı [13]. Yezidiler o kadar kalabalık bir nüfusa sahipti ki kasaba, kendileri de oradaki nüfusun büyük bir bölümünü oluşturan Ermeniler arasında Yezidvots kyuğ ya da Yezidi köyü diye de bilinmekteydi.

Osmanlı yetkilileri, on dokuzuncu yüzyılın ortalarında, Garzan'ın yarı özerk varlığını bertaraf etmek için ellerinden geleni esirgemezler. Rndvan'a bir kaymakam, yani kaza idarecisi tayin ettikten sonra, Garzan'ın Yezidî aşiret reisi emirle Diyarbakır'a çağrılır ve orada haince katledilir. Türkler son darbeyi indirmek için göçebe Kürt aşiretlerinin yeniden iskanını teşvik eden eski uygulamalarına geri dönerler. Elmalı, Slivani [Silvan] ve Pencenar aşiretlerine ait Kürtlerin Garzan'a akını, Yezidilerin kuzey Irak'a kitlesel göçünün yanı sıra Ermeni ve Süryani nüfuslarında önemli bir düşüşe yol açar.Yirminci yüzyılın başlarında, Rınvan gözle görülür bir şekilde ıssız ve metruk bir haldeydi, ancak 1914'te Ermenilerin 600 kadarlık nüfusuyla Garzan'daki en kalabalık yerleşim birimlerinden biri ve aynı adı taşıyan nahiyenin idare merkezi olarak kaldı.[14]

Bu çalışmada, Ermenilerin özellikle nüfusun büyük bir bölümünü temsil ettiği Osmanlı İmparatorluğu'nun doğu vilayetlerinde ortalama hane halkı sayısına dair kaynaklar farklılık gösterdiğinden, kırsal alanlarda hane başına ortalama üye sayısı olarak, 1860'lar ve 70'lerde İstanbul Ermeni Patrikhanesi'nde görevli bir vekil olan Piskopos Vahan Der Minasyan (Bardizagtsi [Bahçecikli]) tarafından öne sürülen sekiz sayısı kullanılacaktır. [15] Bununla birlikte, Rus Genelkurmayından Albay Vladimir Mayewski'nin ileri sürdüğü gibi, Bitlis vilayeti için köy başına ortalama hane sayısı yirmi olarak hesaplanacaktır. [16]

1882'de Garzan'ın 8.282 Ermeni, 1.600 Keldani Süryani ve 7.599 Kürt olmak üzere toplam 18.636 sakini vardı. [17] Kaza 1897'de, birer nahiye teşkil eden üç köy grubundan meydana gelmekteydi. [18] İstanbul’da yayınlanan bir gazete, Azadamard, 1910'da Merkezi Garzan'da toplam 54, Malafan'da 49, Barınc'da 43 ve Rndvan'da 36 (bu son üç yerleşim birer nahiyedir) [19] köy bulunduğunu bildirir. Bu da Mayewski ve Bardizagtsi tarafından ileri sürülen, köy başına düşen hane ve hane başına düşen ortalama kişi sayısı uygulandığında, 3,640 hane ya da 29,120 nüfusa denk gelmekteydi. Birinci Dünya Harbi arifesinde Garzan, Yezidi, Ermeni, Süryani ve Kürtlerden meydana gelme karma bir nüfusa sahipti. 1913-1914 yıllarında Patrikhane tarafından yapılan bir nüfus sayımı, Ermeni nüfuslu kasaba ve köylerin sayısının 76, hane sayısının ise 942 olduğunu gösterir. [20] Bununla birlikte, ilçe sınırlarının muğlak bir şekilde belirlenmiş olması nedeniyle, Patrikhane'nin köy listesindeki birkaç yer, diğer veri kaynaklarına göre Sasun'daki Motkan (Mutki) ile Hazzo-Khablcoz'un bir bölümünde yer almış olabilir. Kevorkyan ve Pabucyan'ın ellerindeki güncellenmiş Patrikhane nüfus sayımı bilgilerinde, 1914 yılı için kazadaki kasaba ve köylerin sayısı 76, 927 hanede yaşayan Ermeni nüfusu da 8.343 olarak görülür. [21]

Bu Ermenilerin çoğu 1915'teki soykırım sırasında, mahalli halkla aynı kaderi paylaştıkları Sason dağlarına kaçtı. Siirt sancağında yaşayan 5.000 Süryani'den Rndvan nahiyesindeki [22] 192 haneden 1.536 kadar Süryani Ermenilerle aynı muameleye maruz kalmışlardır. [23] Osmanlı'nın imha furyasından kaçmayı başaran Garzanlı Ermeniler, Suriye'nin kuzey doğusundaki Kamışlı kasabasına ve komşu bölgelere yerleşirler. Bu Ermenilerin çoğu Kürtçe konuşmakla birlikte Arapça konuşanlar da vardı. [24]

Bu çalışma 37 yıllık, başka bir deyişle 1878'den 1915'e kadarki dönemi kapsayan bir dizi kaynağa dayanıyordu. Söz konusu çeşitli kaynaklar tutarsız ve çoğu zaman birbiriyle çelişen demografik veriler sunduğundan, Garzan'ın Ermeni nüfus hacmine dair mantıklı bir tahmin üretmek niyetiyle verileri karşılaştırmak için herhangi bir girişimde bulunulmadı. Böyle bir girişim, veri uyuşmazlıkları göz önüne alındığında, pek mümkün olmasa gerekir. Bu çalışmada yararlanılan kaynaklar yayımlanma tarihlerine göre aşağıda listelenmiştir.  “Ermenistan ve civar bölgeleri yer adları sözlüğü [Hayasdani yev haragits şırçanneri değanunneri pararan]” nün yazarları Tadevos Hagopyan, Stepan Melik-Bakhşyan ve Hovhannes Parseğyan ile her ikisi de Tiflis'te yayınlanan Artsakank [Yankı] ve Mşag[Çiftçi] süreli yayınları ek veriler sağladı.

• 1878'de Batı Ermenistan'a seyahat eden Ermeni folklorcu Arisdages Devgants'ın seyahat raporu.
• Siirt Piskoposluğunun 1902 yılında hazırladığı istatistiki rapor.
• Vladimir Mayewski tarafından 1904'te yayınlanan, Van ve Bitlis vilayetlerinde 1890'dan 1897 ya da 1899'a kadarki hane halkı sayılarını kapsayan istatistiki çalışma. [25]
• İstanbul Ermeni Patrikhanesinin, Patrikhanenin ek nüfus sayımı verilerinden alınan rakamları da içeren 1913-1914 nüfus sayımı; Kevorkyan & Pabuçyan (1992) ve Kevorkyan’da (2012) mevcut.
• 1919 yılında, Yakın Doğu Amerikan Yardım Heyetinin Ermenistan temsilcisi olan Varazdat Deroyan tarafından Ermeni istatistikçi A-Do’nun (Hovhannes Der Mardirosyan) 1912’de yazdığı bir broşürün kenar boşluklarında oluşturulan, Garzan'daki yerleşim birimleri için hane sayısı.
• Yazar Teotik’in (Teotoros Lapçinciyan) 1921 yılında kaleme aldığı, Ermeni din adamlarının soykırım sırasında çektikleri eziyeti anlatan kitap ve
• Etnograf Vartan Bedoyan tarafından 1954'te yayınlanan Sason lehçesi incelemesi.

Bu çalışma için kullanılan en erken anlatıda Devgants, Garzan'da toplam 45 köy ya da 8.280 Ermeni sakin bulunduğunu öne sürer. Bu köylerden on üçü tamamen Ermenilerce yerleşikti. Bununla birlikte, yazarın seyahat raporunun başka yerlerinde zikredilen köy nüfuslarının dökümüne göre nüfus sayımı yapılacak olduğunda, Ermenilerin toplam sayısı 8.847 çıksa gerekir. Söz konusu sayı uyuşmazlığının yanı sıra, Devgants'ın köy listesindeki birkaç yerleşim birimi aslında Sason'daki Hazzo'ya aitti; örneğin, yazara göre, aynı adı taşıyan idare merkezi Hazzo 2400 kadar nüfus barındırmaktaydı. [26]

Artsakank'ta yayınlanan “Namag Sğerdits” (Siirt'ten Mektup) makalesinin anonim yazarı, 1882'de Garzan'da 111 köy ya da 18.636 sakin bulunduğunu; bunların 8.282'sinin on üç köyde yaşayan Ermeniler, 7.597’sinin Kürt, 1.600’ünün Süryani ve 1.159’unun Yezidi olduğunu ileri sürmektedir. [27] Fransız coğrafyacı Vital Cuinet, 1891'de toplam 138 yerleşim birimi bulunduğunu ve 13.000 sakinin 8.800'ünün çoğu Kürt Müslüman, 3.600’ünün Ermeni, 258’inin Yakubi Süryani ve 342’sinin Yezidi olduğunu nakleder. [28] Bitlis vilayetinin, Osmanlı hükümetinin salname adı verilen 1892 tarihli yıllığı, 3.558 Gregoryen, 352 Katolik ve 149 Protestan bir arada 4.059'u Ermeni, 12.396’sı Müslüman, 794’ü Süryani ve 1.269’u Yezidi olmak üzere 18.518 kişi saymaktadır. [29] İhtimal bir Osmanlı salnamesi olan örtülü bir kaynağa atıfta bulunan Mşag, 1894'te Garzan ve Merkezi Sason'da toplam 9.000 Ermeni ve 11.000 Kürt bulunduğunu nakletmektedir. [30] 1899'da Mayewski, 6.717'si Ermeni, 18.583'ü Kürt ve 284'ü Süryani olmak üzere toplam nüfusu 26.400 diye belirtir. [31] Siirt Piskoposluğu tarafından hazırlanan 1902 tarihli istatistiki rapor, on beş Ermeni Protestan hane dahil 608 haneli 58 adet Ermeni yerleşim birimi tespitinde bulunmaktadır. [32] Arap harfleriyle yayınlanan “Memâlik-i Mahrûse-i Şâhâneye Mahsûs Mükemmel ve Mufassâl Atlas” adlı, yirminci yüzyıl başlarından kalma Osmanlı atlasında, 1907’de Merkezi Garzan (Garzan Merkez) ve kazaya bağlı Melefan (Malafan), Barih (Barıncı) ve Rıdvan (Rındvan) nahiyelerinde toplam 182 yerleşim birimi sayılmaktadır. [33]

A-Do (Hovhannes Der Mardirosyan), soykırımdan hemen önceki yıllarda, 1912'den önce Garzan'da toplam 183 köy tespit eder. [34] Deroyan, A-Do'nun çıkardığı istatistiklere ek olarak tasarladığı hane sayımında 1301 hane içeren 35 Ermeni yerleşim biriminin bilgisini verir. [35] Hanelerin bu toplamı, sakinlerinin sayısını daha çok aşırı bir rakama benzeyen 10.408'e denk getirse gerekir. İstanbul’daki İngiliz Yüksek Komiseri, Dışişleri Bakanlığıyla yaptığı yazışmalarda, 1914 Mart ayı itibariyle toplam nüfusu 19.989 olarak belirtmekte; bunların 14,541'i Müslüman, 4.332’si Ermeni ve 1.116’sı diğer etnik kökenlerden meydana gelmektedir. [36] Teotik ise 1914'te 64 Ermeni yerleşim birimi ya da 1.006 hane bilgisi verir. [37] Bu, nüfusun 8.048 sayısına ulaştığını gösterse gerekir. Bedoyan, soykırımdan ne kadar önce olduğu belirtilmeyen bir zamanda toplam 128 yerleşim biriminin dökümünü yapar; bunlardan sadece 21'i, 1.920 Ermeni ya da karma haneye denk gelen nüfus verileri içermektedir. [38] Çağdaş bir gazeteci ve halka mal olmuş bir figür olan Garo Sasuni, Bedoyan'ın köy listesinden derlediği 19 Ermeni yerleşim birimi ya da 1.900 hane tespitinde bulunur. [39]

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Harbinden önce yaptığı bir nüfus sayımı Müslümanların sayısını 14,541, Ermenilerin sayısını 4,332 ve Süryanilerin sayısını 1,044 olarak göstermektedir. [40] Bir Türk arşiv belgeleri koleksiyonunda bulunan ve olan biteni “zorunlu tehcirler” diye adlandırmayı seçen bir diğer Osmanlı kaynağı, 1915'te Garzan'da (Kurtalan) “yeniden iskân edilip nakledilecek” Ermenilerin sayısının, Osmanlı sicillerinde 2.859 olarak kaydedildiğini ortaya koymaktadır. [41] Türk Genelkurmayı tarafından yayınlanan bu siciller, Osmanlı hükümeti 31 Mayıs 1915 tarihinde (326758/270 sayılı Kararname) cephe hattına yakın bölgelerde ikamet eden Ermenilerin “yeniden iskân ve tehcirini” kararlaştırdıktan sonra hazırlanmıştır. Yetkililerin nazarında Ermeniler, “Osmanlı sınırlarını düşman kuvvetlerine karşı müdafaa eden Osmanlı ordu birliklerinin hareketlerini tehlikeye atmaktaydılar.” Garzan Ermenileri hiçbir yerde cephe hattına yakın olmadıkları, bu nedenle de ordu birliklerinin hareketlerini “tehlikeye atamayacakları” halde, birçoğu, “güney vilayetlerinde kendilerine tahsis edilen yerlere” doğru ölüm yürüyüşüne çıkarılan tehcir kafilelerine katılmak zorunda bırakıldılar. [42] Osmanlı kaynağında Musul, Rakka ya da Deyrizor yakınlarındaki çöller söz konusu yerler olarak belirtilmektedir.

Daha yakından bakıldığında, İngiliz Yüksek Komiserinin Osmanlı nüfus sayımından rakamlar alıntıladığı ve Ermenilerin 4.332 olan sayısının Patrikhane tarafından düzenlenen nüfus sayımı toplamının aşağı yukarı yarısı kadar olduğu apaçık ortaya çıkmakta. Yapılacak bir hesaplamada, Yüksek Komiserlik tarafından raporlanan toplam nüfus sayısı ve Patrikhane tarafından ileri sürülen Ermeni nüfus sayımı rakamları esas alınacak olursa, Ermenilerin nüfusu savaş öncesi Garzan'ın toplam nüfusunun yüzde 41'i kadar olacaktır. Diğer taraftan, Mayewski tarafından ileri sürülen, Garzan'daki toplam nüfus ve Ermeni nüfusu sayıları kullanılırsa, Ermeniler, yirminci yüzyılın başında kaza nüfusunun dörtte birini oluşturmaktaydı. Yine de Mayewski'nin istatistikleri genellikle şüpheli görülmekte, çünkü bunların ağırlıklı olarak Osmanlı salnamelerinden alındığı düşünülüyor ve bu nedenle neredeyse kesinlikle eksik takdir edilmiş. Tek fark, Rus Albayın, Ermeni hanelerini sekizle çarparak Ermeni nüfusu sayısını aşağı yukarı yüzde 40 oranında artırmış olması. [43]

Amino [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Patrikhane: 10 hane.

Aranz, Arans, Alanz, Arandz, Arants, Arnes [şimdiki adı bilinmemekle birlikte büyük bir ihtimalle Beşpınar olsa gerekir]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Siirt Piskoposluğu: 3 hane, Patrikhane: 13 hane.

Ayndar, Andar, Antar, Aynğala, Ayintar [Ağaçlıpınar]

37°53'39.42" KUZEY, 41°42'16.31" DOĞU
Teotik: 4 hane.

Aynkasr, Aynkhasr, Ayngasr, Ayn Kasır, Aynğasr, Ayınkasır [Konakpınar]

37°55'23.95" K, 41°37'57.82" D
Devgants: 240 sakin, Siirt Piskoposluğu: 10 hane, Patrikhane: 8 hane, Teotik: 3 hane․

Bacaft, Baceft, Bacift, Badhut, Baçeft, Baçift [bilinen diğer adları Bacaft ya da Bacift]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Patrikhane: 16 hane, Teotik: 7 hane.

Bagırza, Bakırza [Bakırzan]

38° 5'13.66" K, 41°30'40.18" D
Patrikhane bu yeri 1913-1914 yıllarında harap olmuş bir Ermeni köyü diye listelemiştir.

Balekan, Balûkan [Bozkuş, bilinen diğer adı Belekan]

Muhtemelen 38° 3'19.45" K, 41°46'20.45" D
Patrikhane: 2 hane.

Barınç Verin, Barinc Verin, Barinç Verin, Barınc Verin, Barenc Verin, Basınç [Bahçeli]

38° 2'1.48" K, 41°22'55.26" D
Devgants: 120 sakin, Siirt Piskoposluğu: 12 hane, Patrikhane: 40 hane, Deroyan: 40 hane, Teotik: 27 hane, Bedoyan: 60 hane, Hagopyan ve diğer.: yirminci yüzyılın başlarında 60 hane.

Barınç Nerkin, Barinc Nerkin, Barinç Nerkin, Barınc Nerkin Barenc Nerkin, Basınç [Bahçeli]

38° 2'18.60" K, 41°22'4.01" D
Bir önceki girişteki rakamlar büyük ihtimalle hem yukarı hem de aşağıdaki yerleşim birimlerine özgüdür.

Barzan Verin, Berzan Verin, Verin Barzan, Barzan Verin, Berzan [Taşlık]

38° 7'31.10" K, 41°35'2.83" D
Devgants: 200 sakin, Siirt Piskoposluğu: 3-4 hane (ihtimal sadece yukarı yerleşim birimi için), Patrikhane: 10 hane, Deroyan: 15 hane (hem yukarı hem de aşağı yerleşim birimleri için), Teotik: 10 hane, Bedoyan: 40 hane․

Barzan Nerkin, Berzan Nerkin, Nerkin Barzan, Barzan Nerkin, Berzan [İncili]

Muhtemelen 38° 7'13.46" K, 41°34'6.96" D
Devgants: 175 sakin, Patrikhane: 8 hane, Teotik: 8 hane, Bedoyan: 15 hane.

Baysatun, Baysetun, Bisetun, Paysatun [Demirkuyu]

37°57'33.42" K, 41°30'23.80" D
Patrikhane: 3 hane, Bedoyan: 30 hane․

Bırah, Bara, Bera, Brha, Brhe, Parah, Prah, Pirah [Uluköy]

38° 0'35.59" K, 41°38'25.21" D
Siirt Piskoposluğu: 5 hane, Patrikhane: 35 hane, Deroyan: 20 hane, Teotik: 35 hane.

Bevağ, Bevakhs, Beyhvahz, Peyvahz, Pevahz, Pevas [Karabağ]

38° 2'19.90" K, 41°42'23.69" D
Devgants: 35 sakin, Siirt Piskoposluğu: 5 hane, Patrikhane: 4 hane, Teotik: 4 sakin.

Beybu, Beybo, Beyba, Bedo, Peto, Peypo, Beygo [Saipbeyli] 

37°59'49.39" K, 41°30'34.48" D
Devgants: 80 sakin, Siirt Piskoposluğu: 3 hane․

Bimer, Pimer, Bimeria, Bimeran, Bimir [Durucak]

38° 0'7.10" K, 41°21'27.35" D
Siirt Piskoposluğu: 25 hane, Patrikhane: 39 hane, Deroyan: 35 hane, Teotik: 22 sakin, Bedoyan: 50 hane.

Binarin, Penarin, Binarın [Çakıllı]

37°48'46.59" K, 41°34'39.70" D
Patrikhane: 4 hane.

Birık, Berik, Brik, Pireg, Brqe, Perq, Birke, Berke, Pirke [ihtimal Kuyucak]

37°55'33.81" K, 41°39'9.52" D
Deroyan: 50 hane, Teotik: 8 hane.

Bolend, Polent, Bolund, Bolind, Polint [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Patrikhane: 5 hane, Teotik: 3 hane.

Pzezik, Bzezi, Bzezia, Bizezyani, Bekhik, Besik, Bizizi [Günyayla]

38° 1'16.33" K, 41°31'19.78" D
Devgants: 64 sakin, Bedoyan: 60 hane. Bu köy, Siirt Piskoposluğu'nun 1902 tarihli istatistiki raporunda, bir zamanlar Ermenilerin yaşadığı terk edilmiş bir yer olarak geçiyor.

Tarosl, Darosal, Darasıl, Tarosl [Güvercinlik]

37°49'5.85" K, 41°36'50.07" D
Patrikhane: 53 hane.

Deşvan, Deşan, Derşvan, Derşevan, Terşvan, Terşevan, Dersevan, Persevan [Karşıyaka]

38° 8'27.39" K, 41°33'36.15" D
Siirt Piskoposluğu: 5 hane, Patrikhane: 2 hane, Teotik: 2 hane.

Dimsark, Dımsarık, Dımserk, Dimsarik, Dimsarık, Tmserk [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Devgants: 160 sakin, Siirt Piskoposluğu: 5 hane, Mayewski: 40 hane, Patrikhane: 8 hane.

Cafan, Cefan, Çeffan, Ceffen, Ceffan [Tulumtaş]

37°46'9.69" K, 41°43'52.15" D
Devgants: 160 sakin, Siirt Piskoposluğu: 5 hane․ Hagopyan ve diğer.: Yirminci yüzyılın başlarında 30 Ermeni ve Kürt hanesi.

Cazni, Cazne, Cezne, Çezne Kavastik? [Dikbayır]

38° 5'22.69" K, 41°32'45.91" D
Siirt Piskoposluğu: 3 hane, Deroyan: 25 hane, Teotik: 16 hane, Bedoyan: 100 hane, Hagopyan ve diğer.: I. Dünya Harbinden önce aşağı yukarı 100 hane.

Cldika, Caldakan, Caldaka, Cldakan, Cldkan, Cltagan, Caldeka, Geldeka, Çeltagan, Çeltekan [Ortaca]

38° 2'54.39" K, 41°16'55.51" D
Devgants: 120 sakin, Siirt Piskoposluğu: 3 hane, Patrikhane: 11 hane, Deroyan: 50 hane, Teotik: 8 hane.

Cmzarik, Cmsarib, Çamezarek, Çmsarip, Çmsarik, Çimzark, Voske kedag [Gökdoğan]

37°57'10.25" K, 41°24'14.83" D
Siirt Piskoposluğu: 3 hane, Patrikhane: 8 hane, Teotik: 8 hane.

Coman, Comanı, Comani, Comanik, Çomani, Çomanik, Çuman[Atabağı]

38° 3'45.93" K, 41°39'39.06" D
Devgants: 840 sakin, Siirt Piskoposluğu: 20 hane, Patrikhane: 25 hane, Deroyan: 50 hane, Teotik: 21 hane․

Cuvayc, Cuveyc, Cvahez, Cuveyz, Çvahez, Çuvayz, Çuayz [bilinen diğer adları Zıvahez, Zuveyz, Cuveyz]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Siirt Piskoposluğu: 12 hane, Patrikhane: 10 hane, Deroyan: 12 hane, Teotik: 19 hane․

Crman, Çiman [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Patrikhane: 3 hane, Teotik: 5 hane.

Dlbi, Dlpi, Dlbe, Dilbi [Aksöğüt]

38° 2'41.34" K, 41°35'13.28" D
Tevgants: 40 sakin․

Dlçe, Tlçe [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Patrikhane: 1 hane.

Dusadag, Dusadag, Dusadeg, Dusatag, Dusadug, Dusatak, Desedek, Düsadig [Işıkveren]

37°52'28.18" K, 41°26'24.93" D
Siirt Piskoposluğu: 25 hane, Patrikhane: 28 hane, Deroyan: 52 hane, Teotik: 22 hane, Bedoyan: 60 hane, Hagopyan ve diğer.: 1880 ila 1914’te 60 hane.

Garnık, Garnik, Karnik [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Teotik: 3 hane.

Gerdaşen, Gertaşen, Gidaraşen [bilinen diğer adı Gödeşin]

İhtimal 37°58'42.40" K, 41°23'6.30" D
Siirt Piskoposluğu: 5 hane, Mayewski: 40 hane․

Ğadma, Khatma, Khatman, Hatma [İncirlik]

37°55'37.63" K, 41°31'2.26" D
Devgants: 32 sakin, Siirt Piskoposluğu: 7 hane.

Ğerba, Ğrba, Khrbe, Hirbehungi, Xırbe İbrahim [Taşoluk]

38° 1'33.99" K, 41°29'35.29" D
Bedoyan: 40 hane.

Gola Masia, Golamasia, Golamasi, Golamasiyan, Golemasiyan, Kyolemasian, Dzknaliç [Yeşilyurt]

38° 4'10.73" K, 41°29'51.30" D
Devgants: 210 sakin․ Köy, Siirt Piskoposluğunun 1902 tarihli istatistiki raporunda, harap edilmiş bir Ermeni kilisesine ev sahipliği yapan, önceden Ermeni nüfuslu bir yerleşim birimi olarak geçiyor.

Gorıg, Koreg, Koruk [Uğurca]

37°58'44.61" K, 41°19'56.02" D
Siirt Piskoposluğu: 5 hane.

Gre Çalo, Kre Çalo, Kiriçello [ihtimal Kütüklü, bilinen diğer adı Giriçello]

37°51'24.20" K, 41°29'13.77" D
Siirt Piskoposluğu: 8 hane․

Gre Hasan, Grehasan, Krehasan, Kre Hasan [bilinen diğer adları Girihasan ya da Giri Hasan]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Devgants: 56 sakin, Patrikhane: 9 hane.

Gyozaldara, Kyozaldara, Kyozeltere, Gyuzeldere, Gozelder, Közelter, Keğadzor [Güzeldere]

37°57'27.51" K, 41°32'43.49" D
Siirt Piskoposluğu: 8 hane, Patrikhane: 22 hane, Deroyan: 23 hane, Teotik: 22 hane, Bedoyan: 40 hane.

Hadhadk, Hadhadgk, Hathatk, Hadhatih [Doğankavak]

37°57'46.57" K, 41°13'36.93" D
Siirt Piskoposluğu: 30 hane, Patrikhane: 46 hane, Deroyan: 45 hane, Teotik: 44 hane.

Hacr, Hacre, Hicri, Heçre [Yolkonak]

37°56'14.31" K, 41°18'51.91" D
Siirt Piskoposluğu: 3 hane․

Halevi, Helevi [Çavuşbayırı]

37°46'27.72" K, 41°36'43.84" D
Patrikhane: 2 hane.

Haqami Verin, Haqamik Verin, Veri Haqamik [Yayıklı]

38° 0'6.20" K, 41°33'30.44" D
Devgants: 42 sakin․

Haqami Nerkin, Haqamik Nerkin, Vari Haqamik [Yayıklı]

38° 0'14.59" K, 41°32'23.70" D
Devgants: 80 sakin․

Harbaluğ, Harpaluğ, Harbelus [Beybağı]

38° 6'13.72" K, 41°35'43.82" D
Devgants: 310 sakin.

Hafık, Hafik, Hafeg, Khafek [Yankılı]

38° 6'11.76" K, 41°27'28.72" D
Patrikhane: 5 hane, Hagopyan ve diğer.: on dokuzuncu yüzyılın başlarında 10-15 hane.

Harfas, Harfaz, Herfaz [Beyçayırı]

38° 1'2.01" K, 41°19'51.24" D
Devgants: 210 sakin, Patrikhane: 13 hane, Teotik: 9 hane.

Hashas, Heshes, Hishis, Hezhez [Gözpınar]

37°58'39.53" K, 41°27'25.83" D
Siirt Piskoposluğu: 5 hane, Patrikhane: 9 hane, Teotik: 9 hane.

Haznamer, Haznamir, Hznamir, Heznamir, Hiznamir, Haznemir [İnpınar]

37°56'20.40" K, 41°15'42.65" D
Siirt Piskoposluğu: 12 hane, Patrikhane: 28 hane, Deroyan: 35 hane, Teotik: 25 hane, Bedoyan: 60 hane.

Hoğyar, Khoğdar, Khoğrar [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemiyor.
Siirt Piskoposluğu: 5 hane․

Hobe, Hop, Hob [Asmadere]

37°54'38.63" K, 41°22'2.95" D
Siirt Piskoposluğu: 20 hane, Mayewski: 60 hane, Patrikhane: 20 hane, Deroyan: 55 hane, Teotik: 20 hane, Bedoyan: 50 hane, Hagopyan ve diğer.: Yirminci yüzyılın başlarında 50 Ermeni, Kürt ve Süryani hanesi.

Huseynik, Huseyni, Khaseni, Khaseni, Khuseyn, Hyuseyni, Huseyni, Huseyniköy [Aydemir]

37°48'31.08" K, 41°45'4.69" D
Patrikhane: 5 hane, Teotik: 3 hane. Hagopyan ve diğer.: yirminci yüzyılın başlarında 15 hane.

Kalamaran, Kelameran, Kelemeran, Kalemeran, Odzaberd [Erdurağı]

37°54'4.51" K, 41°34'29.18" D
Siirt Piskoposluğu: 5 hane․

Kanibaraza, Kani Baraza, Kanibaraz, Kanibarza, Varazağpyur, Varazi ağpyur [şimdiki adı bilinmiyor]

37°59'36.10" K, 41°25'32.57" D
Devgants: 172 sakin․

Kanikhuyl, Kani khuyl, Kanikhul, Ganigul, Kani gul, Kanigul, Kanikul, Kanikol, Tsakağpyur [Esence]

38° 0'51.46" K, 41°22'24.78" D
Patrikhane: 20 hane, Teotik: 9 hane.

Kanisurik, Kani Surik, Kanisorik, Kanisorek, Kanisork, Kaniçrek, Kanişrağ, Kani Simo, Gani Simo, Simoyi Ağpyur, Simoni Ağpyur [Doruklu]

37°51'57.92" K, 41°34'41.89" D
Siirt Piskoposluğu: 3 hane.

Kanişreg, Kaneşerk, Kanişirk, Ganişereg [bilinen diğer adı Kanî Sîrk]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Patrikhane: 8 hane, Teotik: 6 hane.

Kelhonk, Kelkokh, Kelhok, Khlok, Gyalhuk, Kalhok [Karakaya]

38° 4'52.90" K, 41°43'33.13" D
Siirt Piskoposluğu: 8 hane, Patrikhane: 12 hane, Deroyan: 55 hane, Teotik: 10 hane.

Khanık, Khanik, Khaneg [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Siirt Piskoposluğu: 3 hane.

Kanik, Kanek, Kaniki [Samanyolu]

38° 6'25.81" K, 41°13'38.94" D
Patrikhane: 7 hane.

Khilka, Khilekan, Khalekan, Khalikan, Khelekan, Khlkan, Halikan [Ardıçdalı]

38°12'23.77" K, 41°42'34.03" D
Patrikhane: 2 hane.

Khnask, Khenask, Gengenask, Kankanas [ihtimal Avcılar, bilinen diğer adı Ganaski]

37°55'33.29" K, 41°25'25.75" D
Hagopyan ve diğer., bu köyün 1896’da terk edilmiş olduğunu ileri sürmektedirler. Siirt Piskoposluğu: 6 hane․

Khnduk, Khenduk, Khanduk, Khentuk, Khntuk, Khundukh, Khunduk, Henduk [Kaşüstü]

37°45'3.82" K, 41°39'9.27" D
Bu köy muhtemelen Ilısu Barajı'nın inşaatı nedeniyle akarsu kenarlarında meydana gelen bozulmalar sonucunda Dicle'nin suları altında kalmıştır.
Siirt Piskoposluğu: 15 hane, Patrikhane: 6 hane, Teotik: 11 hane.

Khubin, Kubin, Ğubin, Gubin, Gupin, Kuban, Khupe dare [Atalay]

37°45'18.97" K, 41°41'16.94" D
Devgants: 200 sakin, Siirt Piskoposluğu: 25 hane, Patrikhane: 39 hane, Deroyan: 50 hane, Teotik: 32 hane.

Khulik, Khulek, Kulik, Khalek, Gulek, Gulik, Gulleg [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Siirt Piskoposluğu: 25 hane, Patrikhane: 33 hane, Deroyan: 70 hane, Teotik: 36 hane.

Khrepan, Krivan, Kirivan [Yeniköprü]

37°54'42.16" K, 41°44'18.56" D
Siirt Piskoposluğu: 5-6 hane.

Kokh Verin, Gokh Verin, Gokh [Tütenocak]

38° 6'0.53" K, 41°40'49.64" D
Devgants: 80 sakin (ihtimal hem yukarı hem de aşağı yerleşim birimleri için),

Kokh Nerkin, Gokh Nerkin, Gokh [Tütenocak]

38° 6'27.42" K, 41°40'51.71" D
Bkz. her iki yerleşim birimine dair nüfus verileri için Kokhan Verin.

Kokha, Kokhan, Gokhan [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün bulunduğu yer belirlenemedi.
Devgants: 56 sakin, Siirt Piskoposluğu: 2-3 hane, Patrikhane: 10 hane, Deroyan: 20 hane, Teotik: 8 hane․

Komika [bilinen diğer adı Gomek]

Bu köyün bulunduğu yer belirlenemedi.
Gomek adını taşıyan, Siirt Piskoposluğunun 1902 tarihli istatistiki raporunda, daha önce Ermenilerin yaşadığı terk edilmiş bir yer olarak gösterilen köy.
Patrikhane: 2 hane.

Kotip, Kyotip, Ğatip [bilinen diğer adı Kötip]

Bu köyün bulunduğu yer belirlenemedi
Teotik: 6 hane․

Kurdik, Gurtek, Kurtuk, Körtik [Yeniyol]

37°57'25.45" K, 41°18'33.61" D
Patrikhane: 3 hane, Teotik: 3 hane.

Kuzalan, Kzelan, Kzela, Kezelan [bilinen diğer adları Kozalan ya da Ğuzalan]

Bu köyün bulunduğu yer belirlenemedi.
Bedoyan: 20 hane․

Mamaguşa, Malakuşan, Mamakiş [Uzunyazı]

38° 8'52.93" K, 41°35'5.51" D
Devgants: 49 sakin,

Mamlaye, Mamlaha, Mamla, Mamela, Memla, Ağahank [Çalıdüzü]

37°56'5.69" K, 41°27'55.64" D
Devgants: 104 sakin, Siirt Piskoposluğu: 15 hane, Patrikhane: 10 hane, Deroyan: 12 hane, Teotik: 10 hane, Bedoyan: 25 hane, Hagopyan ve diğer.: yirminci yüzyılın başlarında 25 hane.

Marib, Marip, Mahrib [Muhtemelen Kaynaklı, bilinen diğer adı Mağrip]

37°56'5.04" K, 41°35'50.72" D
Siirt Piskoposluğu: 2-3 hane.

Marmarono, Marmaruna, Marmarona, Marmurana [Akdem ya da Akdam]

37°58'24.90" K, 41°26'22.13" D
Devgants: 64 sakin, Siirt Piskoposluğu: 5 hane, Patrikhane: 12 hane, Teotik: 6 hane․

Mılha, Melhan [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Devgants: 230 sakin․ Bu köy, Siirt Piskoposluğunun 1902 tarihli istatistiki raporunda, daha önce Ermenilerin yaşadığı terk edilmiş bir yer olarak gösterilmiş.

Melikan, Milekan, Milikan, Milegan, Mileka [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün bulunduğu yer belirlenemedi
Patrikhane: 15 hane, Teotik: 16 hane.

Mılka, Mileka, Milka [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün bulunduğu yer belirlenemedi
Devgants: 80 sakin.

Melkişan, Mlkeşan [Kavakdibi]

38°10'6.06" K, 41°21'48.74" D
Siirt Piskoposluğu: 30 hane, Patrikhane: 40 hane, Deroyan: 60 hane, Teotik: 36 hane.

Merina, Merinan, Merena, Merenan, Mirinan, Marianis [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün bulunduğu yer belirlenemedi
Mayewski: 30 hane, Patrikhane: 12 hane, Deroyan: 40 hane, Teotik: 27 hane.

Merke Racal, Merka Racal, Merka Recal, Merkeracal, Merkareça, Murgretsal [Otluca]

38° 1'9.28" K, 41°15'1.43" D
Siirt Piskoposluğu: 15 hane.

Mıze, Mizi, Mize, Mizzi [Dedebakırı]

38° 7'20.06" K, 41°39'37.50" D
Patrikhane: 2 hane, Teotik: 2 hane․

Mlafan, Malafan, Melafan, Melefen, Melfan, Melefan [Tuzlagözü]

38°10'51.53" K, 41°34'10.84" D
Devgants: 400 sakin, Siirt Piskoposluğu: 25 hane, Patrikhane: 28 hane, Teotik: 28 hane, Bedoyan: 400 hane, Hagopyan ve diğer.: 1914’te 400 Ermeni, Süryani ve Kürt hanesi.

Nazdar, Naztar [Ürünlü]

37°59'19.88" K, 41°22'19.98" D
Devgants: 50 sakin, Siirt Piskoposluğu: 7 hane, Patrikhane: 3 hane, Deroyan: 32 hane, Teotik: 1 hane.

Paloni, Palonik, Baloni, Paluni, Binarin [Çakıllı]

37°56'48.23" K, 41°25'40.02" D
Devgants: 200 sakin, Siirt Piskoposluğu: 8 hane, Patrikhane: 8 hane, Deroyan: 26 hane, Teotik: 8 hane.

Pğeğik, Pekhik, Peyik [muhtemelen Yapraklı]

38° 6'0.40" K, 41°29'20.98" D
Siirt Piskoposluğu: 3 hane, Hagopyan ve diğer.: 1880-1914 yıllarında 60 Ermeni ve Süryani hanesi.

Rndvan, Rıdvan, Rndvan, Rdvan, Rntvan, Rntvan, Ttvan, Rzvan, Aranz ! [Beşpınar]

37°50'45.32" K, 41°36'21.62" D
Siirt Piskoposluğu: 50 hane ve ek olarak 15 Ermeni Protestan hanesi, Mayewski: 160 hane, Patrikhane: 64 hane, Deroyan: 150 hane, Teotik: 64 hane, Bedoyan: 400 hane.

Saharta, Saarta, Seherdan, Seyerdan, Sarda, Seerta, Siirttan [Çayırlı]

37°55'32.24" K, 41°34'3.66" D
Siirt Piskoposluğu: 2-3 hane.

Salas, Salaz, Salanz [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Patrikhane: 1 hane.

Sarip, Sarib [Kayatepe]

37°50'45.18" K, 41°38'32.95" D
Deroyan: 20 hane, Teotik: 4 hane.

Sbhi, Sebhi, Sphi, Sephi, Sebhik, Sephik, Suphi [Örensu]

38° 2'4.69" K, 41°27'17.16" D
Devgants: 9 sakin, Siirt Piskoposluğu: 15 hane, Patrikhane: 15 hane, Deroyan: 32 hane, Teotik: 12 hane.

Serkhoşi, Serkhoşik [bilinen diğer adı Serhoşik]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Bu köy, Siirt Piskoposluğu'nun 1902 tarihli istatistiki raporunda, eskiden Ermenilerin yaşadığı terk edilmiş bir yer olarak geçiyor.

Sevdik, Soydik, Soytig, Serdik [Yalınca]

37°48'49.98" K, 41°38'22.78" D
Bu köy artık var olmayabilir.
Patrikhane: 12 hane.

Sevkan, Seveka, Sevikan [Yemişli]

38° 6'20.22" K, 41°34'20.98" D
Devgants: 145 sakin.

Seyid Mariam, Seyid Meriem, Seyt Merram, Seyit Meyrem, Seyit Meryem, Meriyem [ihtimal Seyrantepe]

37°59'14.33" K, 41°27'50.85" D
Devgants: 32 sakin․ Bu köy, Siirt Piskoposluğunun 1902 tarihli istatistiki raporunda, bir zamanlar Ermenilerin yaşadığı terk edilmiş bir yer olarak geçiyor.

Şeykhhones, Şeykhhunes, Şekhhunes, Şekhyuns, Şekhunus, Şeykh Yunus, Şeyhyunus Kstaşen, Gstaşen [Yunuslar]

37°57'34.45" K, 41°23'2.37" D
Patrikhane: 5 hane, Teotik: 5 hane.

Srcan, Secan, Srçan, Seçan, Sercan, Takhtekharzan [Güllüce]

38° 8'57.45" K, 41°36'16.46" D
Siirt Piskoposluğu: 2-3 hane, Patrikhane: 2 hane, Teotik: 2 hane.

Sulan Verin, Sulan Veri [İkiyaka]

37°46'17.33" K, 41°33'31.97" D
Bu köy, muhtemelen Ilısu Barajı inşaatı nedeniyle akarsu kenarlarında meydana gelen bozulmalar neticesinde Dicle'nin suları altında kalmıştır.

Sulan Nerkin, Sulan Vari [Başarı]

37°46'42.28" K, 41°33'36.83" D
Bu köy, muhtemelen Ilısu Barajı inşaatı nedeniyle akarsu kenarlarında meydana gelen bozulmalar neticesinde Dicle'nin suları altında kalmıştır.

Şkeftan, Şkhftan, Şkavta, Şkeftan, Şkefta, Eşkefta [Oyuktaş]

38° 2'37.41" K, 41°30'24.08" D
Siirt Piskoposluğu: 4-5 hane․

Tağari, Takhari, Tkhrek [bilinen diğer adları Tahari ya da Tağari]

37°55'48.50" K, 41°17'17.38" D
Siirt Piskoposluğu: 8 hane, Patrikhane: 18 hane, Deroyan: 22 households, Teotik: 1 hane.

Tapu, Tapi, Tape [Alıçlı]

37°56'37.98" K, 41°14'1.84" D
Patrikhane: 11 hane, Deroyan: 15 hane.

Tera [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Siirt Piskoposluğu: 5 hane․

Tojkan, Tjkan [Uğurlu]

38° 8'57.43" K, 41°35'23.81" D
Devgants: 74 sakin․

Trbesa, Terbesa, Trbesan, Drbesa, Drbesan, Derbesan, Derpesan, Terpesan, Dirbisan [Yaylıca]

38° 0'24.30" K, 41°13'51.68" D
Patrikhane: 4 hane.

Vahset, Vaset, Vast [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Siirt Piskoposluğu: 1-2 hane, Patrikhane: 6 hane.

Zınnaf, Zinaf, Zinavf, Zinahf, Zinnap [Tosunbağ]

38° 1'23.71" K, 41°41'53.37" D
Devgants: 126 sakin․

Zvik, Zivik [Yoldurağı]

37°56'6.68" K, 41°26'26.18" D
Siirt Piskoposluğu: 8 hane, Patrikhane: 4 hane, Teotik: 7 hane.

Zokh, Zok, Zoka, Zog, Zoh, Zoğget, Garzan, Ğarzan, Fatihbey, Fatih Bey [Yanarsu]

38° 2'16.57" K, 41°33'37.54" D
Devgants: 600 sakin, Cuinet։ 200 karma hane, Siirt Piskoposluğu: 25 hane, Mayewski: 200 karma hane, Patrikhane: 30 hane, Deroyan: 150 hane, Teotik: 200 hane, Bedoyan: 200 hane․

Zvenk, Zevenik, Zevenk [şimdiki adı bilinmiyor]

Bu köyün yeri belirlenemedi.
Patrikhane: 11 hane.

Son notlar:

• [1] Tadevos Hagopyan, Stepan Melik-Bakhşyan, ve Hovhannes Parseğyan, Hayasdani yev haragits şırçanneri değanunneri pararan [Ermenistan ve civar bölgelerinin yer adları sözlüğü], 5 Cilt, Erivan, Erivan Devlet Üniversitesi Yayını, 1986, 2. Cilt, s. 704. (Ermenice)
• [2] Tatoyan, Robert. “Arevmdyan Hayasdani Bitlisi nahanki Sğerdi kavari hay pnakçutyan tvakanagı Hayots tseğasbanutyan nakhoryagin” [Batı Ermeni Vilayeti Bitlis'in Siirt Sancağının Ermeni Soykırımı Arifesinde Ermeni Nüfusu Sayıları], Journal of Genocide Studies, No. 8 (1), 2020, s. 91․(Ermenice)
• [3] Tomaschek, Wilhelm. Sasun und das Quellengebiet des Tigris [Sasun ve Dicle Nehrinin Kaynaklarının Çevresindeki Bölge], çeviri: H. Barnabas V. Bilezikciyan, Viyana: Mıkhitarist Basımevi, 1896, s. 61. (Almanca)
• [4] Artsruni, Tovma ve Anonim bir yazar. Batmutyun Dann Artsrunyats [Artsruni Hanedanının Tarihi]. Erivan: Makağat, 2006, s. 52. (Ermenice)
• [5] Hagopyan ve diğer., Hayasdani yev haragits şırçanneri değanunneri pararan, Cilt 1, s. 435.
• [6] Hagopyan ve diğer., a. g. e.., Cilt 4, s. 158. [7] Badalyan, Keğam. “Arevmdyan Hayasdani badmajoğovrtakragan ngarakirı Medz Yeğerni nakhorein (mas VIII-rd)” [Ermeni Soykırımı Arifesinde Batı Ermenistan'ın Tarihi-Demografik Tasviri, Bölüm VIII: Sasun ve Bitlis Kasabası], Vem, No. 2 (58), 2017, s. 39. (Ermenice)
• [8] Taylor, John George. “Travels in Kurdistan, with Notices of the Sources of the Eastern and Western Tigris, and Ancient Ruins in Their Neighbourhood [Kürdistan'da Geziler; Doğu ve Batı Dicle'nin Kaynakları ve Çevrelerindeki Eski Kalıntılara Dair Notlarla],” The Journal of the Royal Geographical Society of London, Cilt 35, 1865, s. 21-58. (İngilizce)
• [9] Siirt Piskoposluğunun hazırladığı istatistiki rapor, 1902, levha 10.
• [10] Hagopyan ve diğer., Hayasdani yev haragits şırçanneri değanunneri pararan, Cilt 1, s. 435.
• [11] Hagopyan ve diğer., a. g. e., Cilt 2, s. 704.
• [12] A. y., s. 314.
• [13] Hagopyan ve diğer., Hayasdani yev haragits şırçanneri değanunneri pararan, Cilt 4, s. 444.
• [14] İstanbul Ermeni Patrikhanesi 1913-1914 nüfus sayımı. Paris: Bibliothèque Nubar, UGAB, s. 66.
• [15] Masis, Şubat 5 (17), 1881.
• [16] Mayewski, Vladimir. Voenno-statisticheskoe opisanie Vanskogo i Bitlisskogo vilayetov [Van ve Bitlis İllerinin Askeri İstatistikleri]. Tiflis: Kafkas Askeri Bölge Karargâhı Basını, 1904, s. 26 (Stratejik Araştırmalar Bölümü). (Rusça)
• [17]Kevorkyan, Raymond ve Paul Pabuçyan. Les Arméniens dans l’Empire Ottoman à la veille du génocide [Soykırım Arifesinde Osmanlı İmparatorluğundaki Ermeniler]. Paris: ARHIS, 1992, s. 504. (Fransızca)
• [18] Tekdal, Danyal. II. Abdülhamid döneminde Bitlis vilayeti (İdari ve sosyal yapı)(Yayımlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, 2018), s. 38.
• [19] Azadamard, No. 231, Mart 12, 1910.
• [20] The 1913-1914 Armenian Patriarchate of Constantinople census [İstanbul Ermeni Patrikhanesi 1913-1914 Nüfus Sayımı]. Paris: Bibliothèque Nubar de l’UGAB, s. 65-68. (İngilizce)
• [21] Kevorkyan & Pabucyan. Les Arméniens dans l’Empire Ottoman…, s. 60, 504.
• [22] Badalyan, Keğam. “Varazdat Deroyani vicagakragan nyuterı Arevmdyan Hayasdani pnagavayreri veraperyal” [Varazdat Deroyan'ın Batı Ermeni Yerleşimlerine Dair İstatistiki Bulguları]. The Bulletin of Armenian Archives, No. 1 (105) (2005), sonnot 1, s. 220. (Ermenice)
• [23] Kevorkyan, Raymond. The Armenian Genocide: A Complete History [Ermeni Soykırımı:Bütünlüklü bir Tarih]. Londra: A.R. Mowbray, 2012, s. 340. (İngilizce)
• [24] Badalyan, A Historico-demographic Description [Tarihi-Demografik Bir Tarif]…, s. 39. (İngilizce)
• [25] Dadrian, Vahagn. “The Perversion by Turkish Sources of Russian General Mayewski’s Report on the Turko-Armenian Conflict [Rus General Mayewski'nin Türk-Ermeni İhtilafına Dair Raporunun Türk Kaynaklarınca Saptırılması].” Journal of the Society for Armenian Studies [Ermeni Araştırmaları Derneği Bülteni] No. 5 (1991), s. 140, 150. (İngilizce)
• [26] Der Sargsents, Arisdages (Devgants). Aytselutyun i Hayasdan, 1878 [Ermenistan Ziyareti, 1878]. Erivan: Ermenistan SSC Bilimler Akademisi, 1985, s. 115-117, 126. (Ermenice)
• [27] Artsakank, No. 9, Nisan 18, 1882.
• [28] Cuinet, Vital. La Turquie d’Asie: géographie administrative, statistique, descriptive et raisonée de chaque province de l’Asie-Mineure [Asya Türkiyesi: Küçük Asya'nın her ilinin idari, istatistiki, tasviri ve izahlı coğrafyası], Cilt 2 (Paris: Ernest Leroux, 1891), s. 612-613. (Fransızca)
• [29] Salname-i Vilayet-i Bitlis 1310 Bitlis Vilayeti Salnamesi, 1892]. Bitlis Vilayet Matbaası, 1308 (1890).
• [30] Mşag, No. 115, Ekim 6, 1894.
• [31] Mayewski, Askeri İstatistikler., s. 222 (İstatistiki Araştırmalar Bölümü).
• [32] Vicagakrutyun Sğerdi yev ir Temerun [Siirt ve Ruhani İdare Bölgelerinin İstatistikleri]. Siirt Piskoposluğu, 1902. (Ermenice)
• [33] Tekin, Rahmi ve Yaşar Baş, eds. Osmanlı atlası. XX. Yüzyıl Başları. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı araştırmaları, 2003, s. 81. (Mehmed Nasrullah, Mehmed Rüşdü, ve Mehmed Eşref, Memâlik-i Mahrûse-i Şâhâneye Mahsûs Mükemmel ve Mufassâl Atlas, 1907).
• [34] Der Mardirosyan, Hovhannes (A-Do). Vani, Bitlisi yev Erzrumi Vilayetnerı [Van, Bitlis ve Erzurum Vilayetleri]. Erivan: Dbaran [Matbaa] Kultura, 1912, s. 8. (Ermenice)
• [35] Badalyan, Varazdat Deroyani…, s. 219-220.
• [36] Tableaux indiquant le nombre des divers éléments de la population dans l’Empire Ottoman au 1 Mars 1330 (14 Mars 1914), Constantinople [1 Mart 1330 (14 Mart 1914)’te Osmanlı İmparatorluğu nüfusunun çeşitli unsurlarının sayısını gösteren tablolar], 14.04.1919, in FO 371/4229, No. 86552, 24.05.1919, Zamir, Meir’de zikredilmiş. Middle Eastern Studies [Orta Doğu Araştırmaları], Cilt 17, No. 1 (1981), s. 92. (Fransızca)
• [37] Lapçincian, Teotoros (Teotik). Koğkota Trqahay Hokevoraganutyan yev ir Hodin Ağedali 1915 Dariin [Osmanlı Ermeni Ruhbanının, Felaket Yılı 1915’teki Golgotası (Çarmıh Azabı)]. Tahran: S.N., 2014, s. 129-131, 762-763. (Ermenice)
• [38] Bedoyan, Vartan. Sasuni parpaṛı [Sasun Lehçesi]. Erivan: Ermenistan SSC Bilimler Akademisi, 1954, s. 7, 187-190. (Ermenice)
• [39] Sasuni, Garo. Badmutyun Daroni Aşkhari [Daron (Muş) İlinin Tarihi]. Antilyas: Kilikya Ermeni Katolikosluğu, 2013 [1957], s. 339. (Ermenice)
• [40] Karpat, Kemal. Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics [Osmanlı Nüfusu, 1830-1914: Demografik ve Sosyal Özellikler]. Madison: The University of Wisconsin Press, 1985, s. 174. (İngilizce)
• [41] Tetik, Ahmet, ed. Arşiv belgeleriyle Ermeni faaliyetleri, 1914-1918 Cilt I (1914-1915). Ankara: Genelkurmay Basım Evi, 2005, s. 151, 449.
• [42] A. y., s. 134.
• [43] Tatoyan, Robert. “Arevmdahayutyan tvakanagi yev Arevmdyan Hayastani pnakçutyan etnikagan gazmi hartserı Parizi haşdutyan konferansin (1919-1920) [Paris Barış Konferansında (1919-1920) Batı Ermenileri Nüfusunun Veçheleri ve Batı Ermenistan Sakinlerinin Etnik Kompozisyonuna Dair Meseleler]”, Journal of Genocide Studies [Soykırım Araştırmaları Bülteni], No. 4 (1), 2016, s. 61.