Kilikya Koleji

Yazar: Ani Voskanyan, 27/12/24 (son değişiklik: 27/12/24) - Çeviren: Sevan Değirmenciyan

1909 yılında “Eçmiadzin” dergisi, Antep’te bir Ermeni yüksek okul açma fikrinin işlevsel adımlarla gerçeğe dönüştüğünü yazıyordu. Dergi ayrıca Vartanyan Derneği ve Atenagan’ın bu çalışma için ciddi imkanlar sağladığı bilgisini de veriyordu. 15-20 yıldan beri faaliyet gösteren Gençlik Birliği’ni de bağışta bulunmaktaydı. Kalan masraflar ise bağışlar vasıtasıyla kapatılacaktı. Tanınmış hayırsever Kalusd Ğazaryan da katılım gösterdikten sonra, Rahip Nerses Tanielyan bağış çalışmalarına hız kazandırmak için farklı şehirler ziyaret etmeye başlar. Toplumun ileri gelen farklı simaları ciddi rakamlar bağışlar. İnşa edilecek okulun arazisi topluma ait taşınmazlardan tahsis edilir. İnşaa çalışmalarının başlaması için her şeyin hazır olduğu bildiriliyor. Bir çok genç, yapılacak kolejde ders verebilmeleri için eğitim almaları amacıyla Birleşik Devletler (ABD), Almanya ve İstanbul’a gönderilir [1].

Tüm bu ön hazırlıklar Antep eğitim tarihindeki en yetkin kurumlarından biri olan Kilikya Yüksek Okulu veya Kilikya Koleji’nin kuruluşu için yapılmaktaydı.

Kilikya’nın milli ve eğitsel gelişimi açısından önemli çalışmalar gerçekleştirmiş olan Antep Vartanyan Derneği, Kilikya bölgesinde bir Ermeni yüksek eğitim kurumu tesis etmenin önemini ve gereğini anlayıp, farklı çevrelere Ermeni Koleji kurulmasını teklif ediyordu. Kolej çağının ihtiyaçlarına uygun ve Ermeni gençlerine milli bir eğitim sağlama imkanına sahip olmalıydı [2].

Vartanyan Okulu mezunlarından Dr. Kevork Sarafyan, milli bir kolej tesis etmek ve onun çatısı altında milletine adanmış genç bir nesil hazırlamak yönünde “rüya bir proje” olduğunu yazacaktı ilerde [3].

22 Ocak 1901 tarihine Vartanyan Okulu mezunları ve yarıda bırakmış öğrencileri Vartanyan Derneği’nin bu projesine destek olmak için Vartanyan Mezunlar Derneği’ni kurar. Dernek bir yandan gerekli olan meblağı toplamaya girişirken, diğer yandan da eğitim kurumu için müstakbel öğretmenler hazırlama çalışmalarına başlar [4].

Vartanyan Okulu mezunlarından Armenag Çamiçyan ve Harutyun Khaçaduryan, üniversite eğitimi almaları için, 1906 yılında Boğos Nubar Paşa’nın sağladığı bursla ABD’ye gönderilir. Antep Kiliseperver Cemiyeti tarafından sağlanan bursla Krikor Mahsereciyan da Teoloji eğitimi alabilmesi için ABD’ye gönderilir.

Bu gençler ve daha önce Amerika’daki üniversitelerde bulunan Antepli diğer öğrenciler, Armenag Kasarcıyan, Krikor ve Kevork Sarafyan, Aram Khaçaduryan ve Sarkis Bağdoyan, 9-10 Temmuz 1911 tarihinde, Kilikya’daki milli-eğitsel ve kilise ile ilgili genel sorunları ele almak üzere bir danışma toplantısında bir araya gelir. Antep Vartanyan ve Kiliseperver cemiyetlerinin amaç ve projelerini göz önünde bulundurup, Amerika’da bulunan Kilikyalılar Derneği kurmaya karar verirler. Bu amaç doğrultusunda Antep Milli Taşra Genel Kurulu, Atenagan, Vartanyan ve Kiliseperver cemiyetlerine, “Kilikya Yüksek Okulu” tesis etmek için başvururlar. Böylece projeye genel milli bir boyut da katmış olurlar. Antep Taşra Kurulu konuyu Kilikya Katolikosuna iletir. 14 Kasım 1911 tarihinde Katolikos II. Sahak Khabayan başpatriklik beratı ile (no 246) ABD’de bulunan Antepli öğrencilerin girişimini takdis edip, destekler. Öğrenciler geri gelip, kurulacak yeni eğitim kurumunda ders vereceklerini taahhüt etmişlerdi [5].

Vartanyan ve Kiliseperver cemiyetleri, “Kilikya Yüksek Okulu” kurma projesi çerçevesinde, maddi ve manevi imkanlarını birleştirirler. 28 Mayıs 1912 tarihinde her iki dernek de genel kurullarından üyeler seçerek, yönetim kurulu oluştururlar [6]. Peder Karekin Boğaryan, Hrant Sülahyan, Hagop Hamalyan ve Hagop Ğazaryan Vartanyan Derneği’nden, Peder Nerses Tavukcuyan, Hagop Khaçaduryan, Nurican Nizibliyan da Kiliseperver Cemiyeti’nden bu yönetim kuruluna üye seçilir [7].

Yeni yönetim kurulu, Armenag Çamiçyan’ı Kilikya Yüksek Okulu müdür olarak atar ve kendisini ABD’de bir öğretmen kadrosu kurması, yoksul öğrenciler için hamiler bulması ve bir kitaplık oluşturması için çalışmalara başlaması yönünde yetkilendirir. Çamiçyan tüm bu görevleri başarıyla yerine getirir. Öğretmen kadrosunda A. Çamiçyan, H. Misiryan ve K. Mahsereciyan bulunmaktaydı, yardımcı öğretmenlerin seçimi ise Antep’de yapılacaktı [8].

Çamiçyan’ın öğrencilik dönemi 1 Temmuz 1912’de bitecekti, fakat vakit bulup ve A. Selyan, Dr. Parnag Atamyan ve Eğitimperver Cemiyeti yardımı ile Ermeni ve Amerikalı 50 dost-sponsor (bazı verilere göre 54 [9]) bulmayı başarır. Müstekbel yüksek okulun kitaplığına da 400 kitap hediye edilir. Bunlar, Kiliseperver Cemiyeti’nin hediye ettiği 500 kitabın üzerine eklenir. ABD’de Kilikya Yüksek Okulu yönetim kurulu da oluşturulur [10].

“Muhterem Hamilerin” oylarıyla Amerika için bir yardımcı komisyon kurulur. Bu komisyonun amacı vaat edilen yardımların tahsili, okul dostlarının sayısının çoğaltılması, “hamiler” ve okul arasında iletişim aracı olmaktı [11].

Kapsamlı önhazırlık çalışmalarının bitiminden sonra, Kilikya Yüksek Okulu’nun resmi açılışı 6/19 Eylül 1912 tarihinde, Tepebaşı mahallesi geniş Beyazoğlu binasında gerçekleşir. İlk eğitim ve öğretim yılında, 1912’de, Kilikya Yüksek Okulu öğrencileri genelde Vartanyan Okulu mezunlarından oluşmaktaydı. 1912-1913 öğretim yılında 55 öğrencisi vardır (yıl içinde altısı eğitimi bırakır). Bunlardan otuzu hamilerin himayesindeydi, yirmi beşi ise öğretim ücretini ödemişti. Müdür A. Çamiçyan dışında, öğretmen kadrosunda yer alam isimler şöyleydi; İngilizce ve İngilizce ile diğer dersler için Prof. H. Misiryan, Kutsal Kitap öğretisi için Peder Nerses Tavukcuyan, Klasik Ermenice ve Matematik için Hagop Kalemkâryan, Ermenice, Fransızca ve edebiyat için Hagopcan Yağubyan, resim eğitimi ve güzel yazı için Pilibbos Sarkisyan, Osmanlıca için ise İbrahim ve Nuri efendiler [12].

İkinci eğitim ve öğretim döneminde öğrenci sayısı 81’e çıkmıştır. Bunlardan 31’i yatılı bölümde okuyordu. Öğretmen kadrosu da yenilenmiştir. Geçmiş öğretmenler dışında, Üstrahip Rumkaleli Paren Klasik Ermenice, Arşag Seğposyan Fransızca, Garabed Muğamyan Ermenice ve Osmanlıca, Hrant Sülahyan resim ve çizim, Halit Kâmil Bey ise Osmanlıca öğretiyorlardı [13].

13 Ekim 1912 tarihinde Kilikya Yüksek Okulu’Nun açılışı resmi bir bildiri ile gazetelere ilan edilir. Bu vesile ile eğitim programı da açıklanır. Buna göre eğitim programı genel ve uzmanlık olmak üzere iki kısımdan oluşmaktaydı. Uzmanlık alanına ait Ticaret ve Bilim derslerinin de bundan böyle açıldığına dair de bilgi verilmekteydi [14].

21 Ekim 1912’de planlanan resmi açılış töreni beklenen resmi onayın gelmemesinden dolayı ertelenir. Kilikya Katolikosluğu ve İstanbul Ermeni Patrikliği’nin müdahalesi ile resmi onay da alınır [15].

Osmanlı İmparatorluğu Maarif Nezareti tarafından resmi onay 19 Mart 1913 tarihinde elde edilir; “Maarif Nezareti resmi evrağyla (31 Aralık 1912 tarihli ve 3701/152851 sayılı) Halep Maarif Müdürlüğü’nden, “Giligyan Ermeni Dârülmuallimîn-i Rüşdi” kaydıyla (Lisans No: 130)”. 11 Ağustos 1913 tarihinde, 237 sayılı takdis beratı ile Kilikya Katolikosu II. Sahag “Kilikya Yüksek Okulu”nu “Kilikya Koleji” (Giligyan Cemaran) olarak adlandırır [16].

Kilikya Koleji’nin misyonu bilimsel ve Hristiyanlık ilkeleri üzerine kurulu Ermeni ve yüksek bir eğitim vermekti. Buna ulaşabilmek için şu yönlerde çalışmak gerekiyordu:

1. 1) Genel eğitim (bilgilerle), bilinçli ve gelişmiş Ermeni gençler yetiştirmek.
2. 2) Kilikya bölgesi okulları için çağdaş pedagojik bilgiler ve yeteneklerle donanmış öğretmenler hazırlamak.
3. 3) Ermeni Kilisesi’nin ruhuna ve ihtiyaçlarına uygun, çağdaş bilgilerle donanmış ve gelişmiş din adamları yetiştirmek [17].

Kilikya Koleji eğitim programı yukarda açıklanan misyon ve ilkeler üzerine kurulmuştu. Kolej dört yıllık bir eğitim veriyordu. İlk iki yıl genel ders programını kapsamaktaydı ve tüm öğrenciler için mecburiydi. Son iki yıl ise uzmanlık eğitimi yıllarıydı, dolayısıyla öğrenciler yönlerini kendileri seçebiliyordu.

1. 1) Genel Ders Programı
2. 2) Uzmanlık Eğitimi; Pedagojik veya Kilise Bilgisi [18].

Kolejde okuyan öğrenciler şu gruplar içinde sınıflandırılıyordu;

1. 1) Düzenli öğrenciler: Bunlar kolejin genel ders programına kabul ediliyor ve tüm dersleri takip ediyorlardı.
2. 2) Uzmanlık öğrencileri: Bu öğrencilerin kolejin genel eğitim programını veya başka bir orta okuldan mezun olmaları gerekirdi. Orta okul derecesinde hazırlıkları olduğu için, uzmanlık sınıflarının herhangi birine kabul edilirlerdi.
3. 3) Özel Öğrenciler: Bunlar kolejin genel veya uzmanlık derslerine katılmaz, müdüriyetin özel izni ile belli dersler seçerlerdi. Özel öğrencilerin ders programı daimi değildi, durudurulabilirdi.
4. 4) Hazırlık sınıfları: Bu sınıf öğrencileri genel ders programının uygulandığı birinci sınıfa kabul edilmediklerinde, sınavlardan sonra kendilerine uygun sınıflar için hazırlık döneminden geçerlerdi [19].

Okul yılı iki döneme ayrılmıştı. Birinci dönem (Yeni Takvime göre) Eylül’ün üçüncü Çarşambası başlar ve 31 Ocak’a kadar devam ederdi. İkinci dönem de 1 Şubat’tan Haziran’ın dördüncü Çarşambasına kadar devam ederdi. Noel ve Paskalya vesilesi ile birer hafta tatil yapılırdı. Yaz tatili ise iki buçuk ay sürerdi. Kolej başlıca dini bayramlarda da kapalı olurdu. Yaz tatili süresince yatılı kısım da kapalı olurdu [20].

Kilikya Koleji’nin birinci sınıfına 15 yaşını doldurmuş ve Ermeni ilkokullarından veya muadili bir eğitim kurumundan mezun olan tüm Ermeni gençleri başvurabilirdi. Okula kabul edilmek için başvuru sahipleri Din Bilgisi (Ermeni Kilisesi Kısa Tarihi, kronolojik ve yorum bilgileri ile İncil), Ermenice (I. Çağdaş Ermenice; Çağdaş Edebiyat, Gramer, Kompozisyon vs., II. Klasik Ermenice; Okuma, Gramer), Osmanlıca, İngilizce, Fransızca, Tarih (Kısa Dünya Tarihi, Kapsamlı Osmanlı Tarihi ve Ermeni Tarihi), Matematik, Doğal Coğrafya, Biyoloji, Fizik.

Kabul için sunulan belgeler şunlardı;

1. 1) Mezun olduğu okuldan belge,
2. 2) Sağlıklı olduğuna dair tıbbi belge, ve aşı belgesi.
3. 3) Eğitim yetkinliğini gösteren bir belge.
4. 4) Nüfus tezkeresi ve doğum belgesi.
5. 5) Burslu okuyacak olan öğrenciler, herhangi bir resmi kurumca verilen ve maddi durumlarını belgeleyen bir belge sunmak durumundaydı [21].

Kilikya Koleji’nin resmi dili Ermeniceydi. Öğrenciler okulda ve okul dışında Ermenice konuşmalıydı. Türkçe devlet dili olarak ders programında önemli bir yere sahipti. Yabancı dil olarak İngilizce ve Fransızca özenle öğretiliyordu [22].

Kilikya Koleji, daha önceden belirtildiği üzere, önhazırlık çalışmaları sırasında, çok dilli kitaplarla zengin bir kitaplık kurma başarısı göstermişti. Madenataran adı verilen kitaplık, Ermenice ve diğer dillerde kitap ve süreli basın kabul etmeye daima hazırdı.

Manchester Ermenilerin maddi yardımları sayesinde kolej bir kimya laboratuvarı kurmuş, aynı zamanda fizik derslerini daha işlevsel kılmak için farklı araçlar temin etmişti [23].

Kilikya Koleji’nin eğitim ve yatılı kısımları iki ayrı binadaydı. Eğitim kısmı ilk eğitim yılında çalışmalarını, daha sonra yatılı kısma tahss edilecek olan binada gerçekleştiriyordu. İkinci eğitim yılı başında eğitim bölümü Antep’in batısında bulunan ve Vartanyan Derneği’ne ait yeni ve üç katlı binaya taşınır. Binada bir bodrum katı, yukardaki katlarda ise altı oda vardı. Bu odalardan üçü sınıfa dönüştürülmüştü, diğerleri ise öğretmen ve bilim laboratuvarlarına tahsis edilmişti. Kitaplığın da bulunduğu genel salonda farklı törenler ve beden eğitimi yapılıyordu. Sınıflarda her bir öğrenci için ayrı bir masa ve sandalye vardı. Bitişiğinde bulunan geniş bahçenin botanik parkına dönüştürülmesi öngörülüyordu.

Kolejin yatılı bölümü de üç katlıydı. Yukardaki iki kat yatakhane, sınıf, yemekhane ve müdüriyet için ayrılmıştı, ilk kat depo olarak kullanılıyordu. Mutfak kısmı ise binanın dışındaydı. İç ve dış olmak üzere iki geniş avlu vardı. Dış avlu oyun alanı olarak kullanılıyordu. Yeni bir binanın yapımı için girişimler başlamış, iki bölüm tek çatı altında toplanması hedefleniyordu [24].

1912 yılında Kilikya Koleji’nin açılmasından sonra Kilis, Antakya bölgesi ve diğer yerlerden yatılı olarak okumak için farklı öğrenciler gelir. 1913-1914 yıllarında yatılı öğrenci sayısı 30’a ulaşmıştı. Yatılı bölümün kendi tüzüğü vardı ve öğrenciler için bir aile ortamı sağlamak için gereken tüm çalışmalar yapılıyordu. Yatılı bölümün müdürü Üstrahip Rumkaleli Paren’di. Yardımcı olarak dört görevli de vardı; tedarikçi, aşçı, gece bekçisi ve hizmetli [25].

Kolejin yıllık ücreti, yani eğitim harcı, tüm öğrenciler için 3 Osmanlı Lirası olarak belirlenmişti. Ders kitapları ve kırtasiye malzemelerini de öğrenciler sağlıyordu. Yatılı öğrenciler öğrenim harcı haricinde, geçim, barınma, ışık, çamaşır ve ısınma için de yıllık 10 Osmanlı Lirası ödeme yapıyorlardı.

Öğrencilerin üniforma masrafı yaklaşık 6 Mecidiyeydi. Yeni öğrenciler giriş sınavı için yarım osmanlı lirası ödeme yapıyordu. Kolejin genel eğitim programı diploması için her bir öğrenciden yarım osmanlı lirası talep ediliyordu, uzmanlı programı diploması için de bir lira [26].

Eğitimperver insanların sağladıkları maddi yardım sayesinde, Kolej belirli sayıda öğrenci için şu şartlar altında maddi katkı sağlayabiliyordu;

1. 1) Gelecekte öğretmen veya din adamı olmak için bir teminatname veren maddi imkanları kısıtlı öğrenciler maddi yardım alabilirdi.
2. 2) Katkı bir yıl süreyle veriliyordu ve devam edip etmemesi öğrencinin eğitimdeki başarısı ile ilgiliydi.
3. 3) Davranışları %90 ve eğitimdeki başarısı %85’ten aşağı olan öğrencilere katkı verilmiyordu.
4. 4) Her bir öğrenciye verilen katkı, okulun yıllık ücreti olan 3 Osmanlı Lirasından fazla olamazdı. Din adamı olmak isteyen öğrenciler için pozitif ayrımcılık sağlanabilirdi.
5. 5) Katkı almak için başvurular yazılı olarak önceden yapılmalıydı [27].

Kolej gelirinin ilk kaynağı öğrencilerin eğitim ödemeleriydi. Gündüz öğrencileri 3 Osmanlı Lirası öderken, yatılı öğrenciler 13 Lira ödeme yapıyordu. 1912-1913 eğitim-öğretim yılında yatılı kısım henüz faaliyete geçmemişti ve sadece gündüz kısmından 55 Osmanlı Lirası alınıyordu, yıllık 2 ½ Osmanlı Lirası hesapla. 1913-1914 eğitim yılında gündüzcü ve yatılı öğrencilerden 392,18 Osmanlı Lirası alınmıştı. Hazırlık bölümü için 2½, kolej için de 3 Osmanlı Lirası fiyat belirlenmişti.

Vartanyan Derneği kolejin masrafları için yıllık 50 Osmanlı Lirası, Kiliseperver Cemiyeti ise yıllık 25 Osmanlı Lirası tahsis ediyordu. Yukarda belirtildiği üzere, 54 Amerika Ermenisinden oluşan bir “Hamiler” grubu vardı. Bu kişiler ödeme yapma imkanı bulunmayan öğrenciler adına yıllık 12’şer dolar ödemeyi taahhüt etmişti. Raporun yayınlandığı dönemde “Hamilerin” sayısı 69 olmuştu. “Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914” resmi raporda Amerika’daki komisyon tarafından Yönetim Kurulu’na sunulan “Hamiler”in bağış listesi de isim isim yayımlanmış [28].

Eğitim ücreti ve yukarda adı geçen dernekler tarafından yapılan ödemeler kolejin bütçesini oluşturan başlıca öğelerdi. Bunlar dışında başka maddi yardım ve bağışlar da yapılmaktaydı. Bazen tek seferde yapılan büyük bağışlar da olurdu.

1912-1913 yıllarında, ilk eğitim-öğretim döneminin girdisi ve çıktısı Amerikalı Ermeni hayırsever Mihran Karagözyan’ın bir seferde yaptığı 130 Osmanlı Lirası bağışla kapandığı da kayıtlarda mevcut [29].

Kilikya Katolikosu II. Sahag 11 Ağustos 1913 tarihli beratla, koleje gerekli ilginin gösterilmesini salık verip, iki yatılı öğrenci evlat edinir.  Antep Taşra Meclisi yıllık 40 Osmanlı Liraso tahsis eder ve iki yıl okul binasının kirası olarak bu miktarı öder. Halep’te bulunan destek komisyonu yıllık en az 50 Osmanlı Altını ödemeyi taahhüt eder, Kilis’teki destek komisyonu ve Kilikya bölgesindeki farklı ruhani önderlikler para, kırtasiye ve erzak gibi farklı şekillerde yardım tahsis etme sözü verirler [30].

Bunun haricinde, vasiyet ve büyük bağışlar vasıtasıyla da kuruma maddi imkanlar sunulmakta, farklı kişiler tarafından bağış kampanyaları tertipleniyordu. Tahsis edilen imkanların bir kısmı o anda olan ihtiyaçları karşılamak için harcanırken, diğer kısmı da kolejin gelecekteki faaliyetlerini finanse etmek için kullanılıyordu.

Kilikya Koleji’nin en büyük destekcisi olan Episkopos Papgen Güleseryan, ulusal bağış kampanyası için Fransa’da bulunduğu sırada, hayırsever Rapael Margosyan’dan 500 Fransız Frankı bir bağış temin eder. Bu parayla 1914 yılında kolejin bitişiğinde bulunan binada salon inşa edilir [31].

Vartanyan Derneği tarafından 200 Osmanlı Lirası bağışlanmış. Yukarda bahsi geçen 50 lira da bu miktarın içinde. Ermeni Umumi Hayriye Cemiyeti 50 Osmanlı Lirası yardım tahsis eder. Antepli hayırsever Sarkis G. Nazaryan kolejin açılışında 1000 Osmanlı Lirası, Kalusd Ğazaryan 200 Osmanlı Lirası, Garabed Bey Nazaretyan 160 Osmanlı Lirası bağışlar. Bay ve Bayan Kevork N. Balyan 2500 Frank, kolejin yönetim kurulu başkanı Üstrahip Rumkaleli Paren ise 5000 Osmanlı Lirası olan hayat sigortası ücretlerini okula bağışlarlar. Bay ve Bayan Çamiçyan kolej kitaplığına 42 dolar bağışlarken, ABD’nin farklı şehirlerinde Krikor Sarafyan ve Amerika’daki yardım komisyonunun düzenlediği kampanyalar sonucunda 1913-1914 eğitim yılı harcamaları için 208,10 dolar bağış toplanır.

Kolejin açılış töreni sırasında da, anapara olarak belirlenen 10.000 Osmanlı Lirasını toplamak amacıyla bağış kampanyası tertiplenir. Bu para kolejin durmaksızın faaliyet göstermesi için bir güvence olacaktı. Bu bağış kampanyasına Antep ve Kilikya’nın farklı şehirlerinden gelen misafirler katılmış, toplanan genel miktar 2.630 Osmanlı Lirası ve 108,25 kuruş olmuştur [32].

Kilikya Koleji şu öğrencilere diploma verirdi:

1. 1) Genel ders programından sonra uzmanlık bölümüne ait herhangi bir ders programını bitirenlere.
2. 2) Sadece uzmanlık bölümüne ait herhangi bir ders programını bitiren öğrenciye.
3. 3) Sadece genel ders programından mezun olmuş öğrencilere yedi yıllık İdadilere [33] denk bir diploma verilirdi.

Özel bölümde okuyan öğrencilere ise özel bir diploma verilirdi [34].

Eylül 1913 tarihinde Kilikya Koleji çatısı altında Edebiyat Derneği adı ile bir öğrenci organizasyonu kurulur. Derneğin organize ettiği toplantılar sırasında öğrenciler özel bir yayın kurulu himayesinde aylık olarak çıkan “Kilikya” dergisini okuyor ve yayına hazırlıyordu. Dergi bilimsel, tarihi, sosyal vs. konulara yer veriyordu. Derneğin bir de kitaplığı vardı [35].

İlk öğretim döneminden itibaren futbol kolej hayatının bir parçasıydı. Öğrenciler Prof. H. Misiryan’ın gözetiminde, bir futbol takımı kurup, sonbahar ve bahar dönemlerinde Merkezi Türkiye Koleji’nin futbol takımı ile maç yaparlardı [36].

Kilikya Koleji, farklı sınıflardan gelen 8-10 öğrencinin katılımıyla kurulan küçük bir orkestraya sahipti. Orkestrayı büyütmek ve gerekli olan enstrümanları almak üzere projeler yapılıyordu [37].

Kilikya Koleji’nin kuruluş günlerinde ve kurucuları olan kişilerin, okulun sadece Antep’deki yeni nesli değil, Kilikya bölgesindeki farklı şehirlerde bulunan yeni nesli eğiteceği ve onlara Ermeni olarak yüksek bir eğitim vereceğine dair derin bir inanış vardı [38].

Bunun haricinde, Kilikya Koleji ve Antep’te bulunan diğer eğitim kurumlarından mezun olanlar, Soykırım’dan sonra, uzun yıllar boyunca Diaspora’da Antep’teki eğitim kurumlarından aldıkları bilgi ve deneyimi aktaracak, ve gelen nesilleri Ermeni olarak eğitip, nesillere öğretmeye devam edeceklerdi. Örneğin, Beyrut’ta yayınlanan “Hay Antep” aylık dergisinin yayın kurulunu oluşturan Vahe Güleseryan (ABD), Kurken Yazıcıyan (Fransa), Kurken Hamalyan (Halep) ve Krikor Boğaryan (Beyrut) yıllar yılı bilgi toplayıp, dağıttı. Bu dört kişi Vartanyan Okulu ve Kilikya Koleji’nin son nesline ait: “… Akıl ve ruh besinimizi borçlu olduğumuz eğitim kurumlarımıza karşı bir vefa borcumuzun olduğunu farkındayız.” [39]

Ermeni Soykırımı Anteplilerin kurduğu bu gelecek vaadeden ve geniş eğitim kurumunun da sonu oldu. Kilikya Koleji Haziran 1915 yılında kapandı, öğretmen ve öğrencileri sürgün edildi, çoğu katledildi [40].

Kilikya Koleji’nin kuruluşu Antep Ermenilerinin eğitim alanına büyük bir katkı olmasının yanında, eğitim sistemini yeni ve yüksek bir noktaya taşıma açısından da ciddi bir kazanımdı. Antep’teki Ermeni aydınlar beraber ve topluca yapılacak çalışmanın sonucunda inanılması güç olan projeleri hayata geçirmenin mümkün olduğunu kanıtladılar. Onlar çağın ihtiyaçlarına cevap veren yüksek bir eğitim kurumu tesis etme başarısı gösterdiler. Kilikya Koleji Kilikya’da kurulmuş ilk Ermeni yüksek okuluydu. Kısa hayatına karşın, uzun yıllar Ermeni kimliğini ve kültürünü muhafaza etmek olan başlıca misyonunu devam ettirdi.

• Dr. Antranik Ayvazyan, New York, Başkan
• Vahan Kürkçüyan, avukat, Boston, Başkan Yardımcısı
• Mihran Karagözyan (tüccar), New York, haznedar
• Karekin Giragosyan (tüccar), New York, haznedar yardımcısı
• Armenag Nazaretyan (editör), Boston, Sekreter
• Avedis B. Selyan (tüccar), Boston, Sekreter yardımcısı
• Toros K. Ğazaryan (tüccar), Boston, Danışman
• Garabed H. Karagözyan (tüccar), Boston, Danışman
• Prof. Harutyun M. Daduryan (PhD, Yale Üniversitesi öğretim görevlisi), New Haven, Danışman
• Alice Stone Blackwell, Boston, Danışman

• Üstrahip Rumkaleli Paren, Katolikosluk temsilcisi, Yönetim Kurulu Başkanı
• Prof. Armenak H. Çamiçyan, Kolej Müdürü, resmen
• Hagop K. Ğazaryan (tüccar), Oturum başkanı
• Hrant K. Sülahyan (tüccar), Sekreter
• Nurican Nizibliyan (diş hekimi), Haznedar
• Peder Nerses Tavukcuyan, Danışman
• Peder Karekin Boğaryan, Danışman
• Hagop Hamalyan (tüccar), Danışman
• Hagop Khaçaduryan

• Prof. Armenak H. Çamiçyan, State Normal School ve Harvard Üniversitesi mezunu, kolej müdürü, pedagoji, tarih ve felsefe dersleri uzman öğretmeni.
• Prof. Hovsep K. Misiryan, (PhD), Yale Üniversitesi mezunu, matematik, doğa ve tarih dersleri uzman öğretmeni.
• Prof. Krikor Sarafyan, (B.D.), Yale Üniversitesi mezunu, 1914’ten itibaren ahlak, sosyoloji ve teoloji dersleri uzman öğretmeni.
• Prof. Armenag A. Kasarcıyan, (B.S.M.A.) üç yıl Massachusetts Institute of Technology’de eğitim gördü, Worcester Polytechnic Institute mezunu, Eylül 1914 tarihinden itibaren de doğa bilimleri uzman öğretmeni.
• Arşag Seğposyan, Nante Ecole supérieure de commerce ve Institut Commercial mezunu. 1913 yılından itibaren Fransızca öğretmeniydi.
• Üstrahip Rumkaleli Paren (Melkonyan), Armaş Ruhban Okulu, 1913 yılından itibaren Klasik Ermenice öğretmeni.
• Peder Nerses Tavukcuyan, Armaş Ruhban Okulu, Din Bilgisi öğretmeni.
• Hrant K. Sülahyan, Resim eğitimi ve yağlı boya öğretmeni, 1913 yılından itibaren.
• Garabed Muğamyan, Antep Merkezi Türkiye Koleji mezunu, Osmanlıca, Muhasebe ve Çağdaş Ermenice öğretmeni, 1913 yılından itibaren.
• Pilibos Sarkisyan, Şahnazaryan mezunu, 1912-1913 yıllarında kaligrafi ve resim dersi öğretmeni.
• Hagopcan Yağubyan, Armaş Ruhban Okulu mezunu, 1912-1913 yıllarında Ermenice ve Fransızca, daha sonra Milli Tarih öğretmeni.
• Hagop Kalemkâryan, Antep Merkezi Türkiye Koleji mezunu, 1912-1913 dönemi Klasik Ermenice öğretmeni.
• Çelebizade Nuri, 1912-1913 döneminde Osmanlıca ve Osmanlı Tarihi öğretmeni.
• Halit Kâmil Bey, İstanbul Ticaret Yüksek Okulu mezunu, 1913’ten itibaren Osmanlıca öğretmeni.

• Üstrahip Rumkaleli Paren, yatılı bölüm müdürü
• Dr. Muşeğ Hadidyan, (M.D.), kolej ve yatılı bölüm hekimi

Kaynaklar aksi belirtilmemişse, Ermenicedir.

• [1] “Dacgahayk” [Türkiye Ermenileri], Ararat, Eçmiadzin, 1909, no: 3, Mart, s. 284.
• [2] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, İstanbul, Madteosyan matbaası, 1914, s. 13.
• [3] Dr. Kevork A. Sarafyan, “Kilikya Koleji kuruluşunda Vartanyan Okulu’nun rolü”, Hay Antep, Beyrut, 1965, no: 3, s. 9.
• [4] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, s. 13.
• [5] ay, s. 13-14.
• [6] ay, s. 14.
• [7] Krikor Boğaryan, “Kilikya Koleji (1912-1915)”, Antep Ermenileri Tarihi, I. cilt (AET I.), ed. Kevork A. Sarafyan, Los Angeles, 1953, s. 781-782.
• [8] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, s. 14.
• [9] ay.
• [10] Krikor Boğaryan, “Kilikya Koleji (1912-1915)”, AET I., s. 781.
• [11] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, s. 14-15.
• [12] Krikor Boğaryan, “Kilikya Koleji (1912-1915)”, AET I., s. 781. 
• [13] ay, s. 786-787.
• [14] ay, s. 783-784.
• [15] ay, s. 784.
• [16] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, s. 15.
• [17] ay, s. 16.
• [18] ay, s. 17. Bknz: Krikor Boğaryan, “Kilikya Koleji (1912-1915)”, AET I., s. 783-784.
• [19] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, s. 17-18.
• [20] ay, s. 18, 21.    
• [21] ay, s. 18-20.
• [22] ay, s. 24.
• [23] ay, s. 25.
• [24] ay, s. 25-27.
• [25] A. Sarafyan, “Antep Kilikya Koleji”, Hay Antep, Beyrut, 1965, no: 3, s. 7.
• [26] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, s. 21.
• [27] ay, s. 22.
• [28] ay, s. 53-56.
• [29] ay, s. 54.
• [30] ay, s. 56-58.
• [31] A. Sarafyan, “Antep Kilikya Koleji”, Hay Antep, Beyrut, 1965, no: 3, s 6. 
• [32] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, s. 56-63, 75-80.
• [33] Osmanlı orta okulu.
• [34] Kilikya Koleji, Antep-Kilikya, İlk Rapor 1912-1914, s. 23.
• [35] ay, s. 25-26.
• [36] ay, s. 26.
• [37] ay
• [38] A. Sarafyan, “Antep Kilikya Koleji”, Hay Antep, Beyrut, 1965, no: 3, s 5.
• [39] Krikor Boğaryan, “Alma Mater”, Hay Antep, Beyrut, 1965, no: 3, s. 1.
• [40] Dr. Kevork A. Sarafyan, “Kilikya Koleji kuruluşunda Vartanyan Okulu’nun rolü”