XX. yy. başında Dersim Sancağı

Dersime Doğru

Huşamadyan sitesinde Dersim başlığını açmamız önceliklerimiz arasındaydı. Fakat günlük çalışma temposu, el altında azami sayıda kaynak bulundurma endişesi bu isteğimizin gerçekleşmesini yavaşlattılar.

Osmanlı İmparatorluğu yıllarında Dersim Ermenilerinin sahip olduğu yerel tarihi ve sosyal çevreyi incelemek ve topluma sunmak bizim için önemli bir adımdı. İşte şimdi bu adımı almış bulunmaktayız.

Bir çok okuyucu bu fırsatı beklemekteydi. Hazırladığımız makalelerin ve onlara eşlik eden görsel malzemelerin, Dersim Ermenilerinin geçmişteki zengin yaşantısının olabildiğince gerçek bir fotoğrafını sunacağını ümit ediyoruz. Günümüzde Dersim Ermeni tarihi bir çoklarının dikkatini çekmeye devam etmekte. Özellikle günümüzde Dersimli özel bir kimliğe sahip; onlardan çoğu sahip olduğu Ermeni kimliğini gizlemiyor ve kendi memleketleri ve onun tarihi hakkında fazlasını bilmek istiyor. Bu sebeple, Huşamadyan ekibi, bu özel yerleşim yerinin Ermeni hafızasını yeniden inşa etme yönünde yapılan genel çabalara katkı sağlamaktan mutluluk duyar.

Geçmiş hayatı ve hafızayı araştırmak kolay bir iş değil. Bu zorlukların üstesinden gelmek günlük çabalarımızın bir parçası. Dersim konusunda karşılaştığımız ilk zorluk bölgenin adı idi. XIX. yy.’da Dersim ayrı bir sancaktı; büyük ölçüde Ermenilerin yaşadığı Çarsancak ve Çemişgezek gibi ovalık ve yarı ovalık bölgeler kapsamaktaydı. İlginç olan yerel Ermenilerin kendilerine Dersimli dememeleri. Onlar daha ziyade Harput ovasına bağlıydılar. Zamanın algısına göre sancağın kuzey ve doğusunda bulunan dağlık bölgedeki halktı Dersimli olan. Fakat günümüz anlayışına göre Tunceli halkı, tarihi Dersim’in dağlık ve ovalık bölgelerinde yaşamalarına rağmen, istisnasız Dersimlidir. Huşamadyan sayfalarında sunulan Dersim, Çarsancak ve Çemişgezek Ermenilerinin hayatını anlatmaktadır. Dersimli aidiyeti her ne kadar doğrudan onları ilgilendirmese de, yönetim bazında Dersim sancağına bağlıydılar.

Dersim sayfalarımızı zenginleştirmek için ziyaretçilerimizin desteğine ihtiyacımız var. Osmanlı zamanından kalma eski Dersim fotoğrafları (aile vs.), anılar, mektuplar, hatıra eşyaları bizim için çok önemli. Ziyaretçilerimizden benzer materyalleri dijitalize edip bize ulaştırmalarını rica ediyoruz. Sitemiz için Dersim haritasını hazırlayan George Ağcayan’a ve bize Dersim’le ilgili önemli materyaller sağlayan NAASR’a (Belmont), Cihangir Gündoğdu’ya ve Vazken Antreasyan’a teşekkür ederiz.