Bedros Dumanyan Koleksiyonu | Studio London | Amman (Ürdün)

Çeviren: Sevan Değirmenciyan, 20/11/23 (Güncelleme 20/11/23).

Bedros Dumanyan Haçin’de doğdu. Haçin’de kendisinin ve ailesinin sahip olduğu hayat hakkında bilgimiz yok. Sadece dokuma tüccarı olduğunu biliyor, ve bunun da bir aile mesleği olduğunu tahmin ediyoruz.

Soykırım yıllarında Şam’a tehcir edilir. Burada dokuma tüccarlığına devam etmeye gayret eder. Şamlı bir dostu onun fotoğrafçılığa karşı ilgisini görüp, fotoğrafçılığı meslek olarak yapması konusunda kendisini ikna eder.

Şam’da Mari ile evlenir ve Vrejuhi adında bir kızları olur. Simon adında bir erkek evlatları da olur, fakat maalesef erken yaşta kaybederler.

1923 yılında Bedros Dumanyan’a Ürdün’de rastlıyoruz. O dönem ve 1946 yılına kadar resmi olarak Mavera-i Ürdün Emirliği adıyla bilinen ülke, İngiliz mandası altındaydı. Bedros’un ailesi Şam’da kalmaya devam ediyordu, kendisi ise IPC’de (Iraq Petroleum Company) fotoğrafçı olarak işe kabul edilmişti. İş nedeniyle ülke çöllerinde ve diğer yaşama alanlarında geziyordu. İlk fotoğrafhanesini ise Akaba’da açtı.

Bedros’un ekonomik durumunun az çok iyileşmeye başladığı 1930’ların başında, ailesini Şam’dan Amman’a getirtir ve Amman’da ilk fotoğraf stüdyosunu açar. Başta Studio Bedros olan fotoğrafhane, ileride Studio London adını alacaktır. Studio Bedros, As-Saadeh sokağının üzerinde, Aşağı şehir’de idi. Daha sonra stüdyo El-Reda sokağına, Postaneye ve Bank el-Ahli’ye yakın bir konuma taşınır. İsim değişikliği bu taşınmadan sonra gerçekleşir ve stüdyo Studio London adını alır. Bedros Dumanyan aynı zamanda Mavera-i Ürdün Emiri Abdullah’ın kişisel fotoğrafçısı olur. 1930 yılında ise Ürdün vatandaşı olur.

1950’lerin sonlarında yani emekli olana kadar fotoğrafçı olarak çalışmaya devam eder. Amman’daki Ermeni fotoğrafçıların büyük bir kısmı Derunyan’ın eli altında, onun öğrencileri olarak hazırlanmışlardır.

Bedrosve Mari’nin kızı Vrejuhi John Darakcıyan ile evlenir ve çocukları olur; Bedros (1944), Boğos (1948), Aram (1952) ve Hagop. John Darakcıyan Yafalıydı ve Amman’da okul müdürü olarak görev almaktaydı. İlerki yıllarda kayınpederi Bedros Dumanyan’ın stüdyosunu kendisi yönetmeye başlayacaktı. John ve Vrejuhi’nin evladlarından Boğos da meslek olarak fotoğrafçılığı seçer ve kendi özel stüdyosunu açar. Ürdün Arkeoloji Bakanlığı Fotoğrafçılık Bölümü müdürlüğünü de üstlenmiş ve aynı zamanda Prens Hasan Bin Talal’ın şahsi fotoğrafçısıydı. Boğos Darakcıyan 2023 tarihinde vefat etti.

Bu sayfada Bedros Dumanyan ve John Darakcıyan’ın 1930’lardan 1960’lara kadar Ürdün ve Flistin’de çektikleri fotoğrafları dikkatinize sunuyoruz.

Ürdün’de başka Ermeni fotoğrafçıların da olduğunu söylemek isteriz. Örneğin; Studio Hagop Berberyan, Studio Hayg Berberyan, Studio Peter Keçeciyan, Studio Paramount, Studio Jack, Studio Semiramis (Hagop Toronyan), Studio Hagop Koçunyan.

Bedros Dumanyan hakkında olan biyografik bilgilerin çoğu Anna Ohannessian-Charpin’in makalesine dayanmakta; Anna Ohannessian-Charpin, "Les Arméniens à Amman : La naissance d’une communauté", Jean Hannoyer/Seteney Shami (ed.), Amman : Ville et société, Presses de l’Ifpo, 1996, Beyrouth.

Kullanılan diğer kaynaklar ise şunlar;

Savaş ve Askeri Fotoğraflar

Studio London’a ait koleksiyon, savaş sırasında çekilmiş fotoğraflarla çok zengin. Fotoğraflar özellikle 1967 Altı Gün Savaşı sırasında çekilmiş. 1967 yılının Haziran ayında bir yandan İsrail ve diğer yandan Mısır, Suriye ve Ürdün arasında savaş çıkar. Doğu Kudüs’ün de yer aldığı Ürdün toprakları da savaş sahnelerinden biridir. Studio London koleksiyonunda bulunan bu fotoğrafları bizi savaş yıllarına götürüyor. Fotoğrafçıların Ürdün ordusu saflarında yer almalarından dolayı, fotoğraflarda Ürdün askerlerine rastlıyoruz.

1967 Savaşı’ndan bir enkaz görüntüsü.
Kudüs’ten yıkım görüntüler. Arka planda Zeytinlik Dağı.
Kudür. Ürdün ordusuna ait askerler.
1967 Savaşı’ndan bir enkaz görüntüsü.

Stüdyo Fotoğrafları

Bu bölümde Studio London’da çekilmiş fotoğrafları dikkatinize sunacağız. Orada fotoğraflanan insanların kimlikleri meçhul. Bu fotoğraflarda görünen kişiler hakkında eğer bilginiz varsa, lütfen bizimle iletişime geçin. Vereceğiniz bilgileri eklemeye hazırız.

Başka Fotoğraflar

Bu bölümde Studio London dışında çekilmiş fotoğrafları sergileyeceğiz. Bu fotoğraflar hakkında da bilgiler eksik. Bunlardan biri bir cenaze töreninden kesitler. Eğer burada da fotoğraflarda görünen kişiler hakkında bilgi sahibiyseniz, lütfen bizimle iletişime geçin. Vereceğiniz bilgileri eklemeye hazırız.

1953, Amman.

Amman, 1955-1957 arası. Soldan sağa; Kraliçe II. Elizabeth, Kral Hüseyin, Prens Philip, Kraliçe Dina (Kral Hüseyin'in ilk eşi). İki çocuk ise Prenses Ann ve Prens Charles.