AGBU, Boğos K. Garmiryan Okulu - Lübnan

Nisan 2015’te, Osmanlı Ermenilerine ait arşiv materyalleri biriktirme hedefimize öğrencileri de dahil etmek amacıyla, Huşamadyan olarak Dbayeh’teki (Lübnan) AGBU (Armenian General Benovolent Union/Ermeni Hayırseverler Genel Birliği) Boğos K. Garmiryan Okulu öğrencileriyle bir çalıştay gerçekleştirdik. Çalıştayın ardından öğrenciler bu bölümde sergilenen bazı çok ilginç fotoğraf ve materyalleri buldu.

Bu fotoğrafı Garmiryan’dan bir ortaokul öğrencisi Hrag Partamyan sundu. Fotoğraf, 1914 yılında Katolikos II. Sahag Khabalyan’ın (1849-1939) ziyareti vesilesiyle Halep’te gerçekleştirilen bir AGBU toplantısını gösteriyor. Hrag’ın baba tarafından büyük büyükbabası ve büyük büyükannesi, Levon ve Varteni Partamyan da bu fotoğraftakiler arasında.

Levon Partamyan 1881’de Maraş’ta doğmuş ve 1931’de Halep’te vefat etmiş.

Varteni Partamyan (evlenmeden önceki soyadı Der Vartanyan) 1894 Maraş doğumlu ve 1978’de Beyrut’ta vefat etmiş.

Levon ile Varteni 1911 yılında Maraş’ta evlenmişler. İlk çocukları Bercuhi, 1912 Maraş doğumlu. Oğulları Garabed, ise yine Maraş’ta 1914’te doğar. Garabed’in doğumundan sonra aile Halep’e taşınır ve böylece Soykırım’dan kurtulurlar. İleride iki çocukları daha olur: Nubar ve Vartan. Vartan, Hrag’ın büyükbabası oluyor.

Garmiryan’da ortaokul öğrencisi olan Hagop Culfayan tarafından sunulmuş bir fotoğraf. Dörtyol’daki Ermeni “Kelekyan” Yetimhanesi’ne ait. Hagop’un büyük büyükannesi Marissa Soğomonyan-Talasyan (1909 İskenderun -1988 Beyrut) da fotoğraftakiler arasında. Marissa’nın iki ağabeyi (fotoğrafın solunda) ve babası Osmanlı ordusunda askerlik yapmıştır. Soykırım sırasında birçok yakınını (annesi, erkek kardeşleri) kaybeder. Marissa, yetimhaneden ayrıldıktan sonra evlenir, bir kızı ve bir oğlu olur. 1939 yılına kadar ailesiyle birlikte İskenderun’da yaşamaya devam eder. Fransız güçleri bu bölgeyi Türkiye’ye bırakınca (1939), Marissa’nın ailesi de çok sayıdaki Ermeni gibi buradan ayrılır ve Marissalar gemiyle Lübnan’a geçerler.

Bu fotoğrafı, Garmiryan’da ortaokul öğrencisi olan Keğam Telvizyan buldu. Antepli Demirciyan ailesinin bir fotoğrafı. Keğam’ın büyük büyükannesi fotoğraftakiler arasında. Demirciyan ailesi 1920 yılında Antep’ten ayrılıp Halep’e taşınır ve ardından da Lübnan’a geçer.

Demirciyan ailesi, Antep, 1907-1908 civarı. Ayaktakiler soldan sağa: Maria Demirciyan (1895-1931) ve Lutkia Demirciyan. Oturanlar Krikor ve Annig Demirciyan. Ayakta duran küçük kız Beatris ve oturmakta olan çocuk Tatul.

Bu fotoğrafları, Garmiryan Okulu’nun müdiresi Maral Arslanyan-Balyozyan bize ulaştırdı. Fotoğraftakiler, aslen Antep’te doğmuş olan aile fertleri. Fotoğrafların bazıları Antep’te, bazıları da Suriye ve Lübnan’da çekilmiş. Aile 1920’lerin başlarında baba toprağından nihai olarak ayrılmak zorunda kalmış. Maral’ın baba tarafından büyükannesi Hayganuş Arslanyan (evlenmeden önce Der Garabedyan-Bozoğlanyan), büyükbabası ise Krikor Armenak Arslanyan.

Krikor Armenak Arslanyan (Maral’ın baba tarafından büyükbabası). Fotoğraf Halep’te çekilmiş, arkada bir eczanenin girişi görünmekte. Krikor, yerde tezgâh kurarak Antep’ten getirdiği bakır kapları satardı; eczanenin sahibi de tezgâhını dükkânının önünde kurmasına izin vermişti.

1) Asturyan ailesi. Sağda, oturan Krikor Asturyan. Onun sağında, ayaktaki Zadur (Krikor’un karısı, Maral’ın büyük halası)

2) Krikor Arslanyan’ın babası (ismi bilinmiyor).

Oturanlar, soldan sağa: Rupen Der Garabedyan, Nazeli Der Garabedyan (daha sonra Gebeciyan), Siranuş Der Garabedyan (daha sonra Ghlncı/Kılıncçı?), Ovsanna Der Garabedyan (daha sonra Terziyan) ve Garabed Der Garabedyan. Ayaktakiler, soldan sağa: Ovsanna Der Garabedyan (Rupen’in karısı), Dudu Muratyan (Der Garabedyan), Hayganuş Der Garabedyan (daha sonra Arslanyan) ve Satenik Der Garabedyan (Garabed’in karısı).