Bu sayfada büyük oranda Van yöresi şarkılarına yer vermekteyiz; bu şarkıların çoğunluğu Vağarşag Şahinyan ve ailesinin farklı üyeleri tarafından seslendirilmiştir. Şarkıların birçoğu 1958 yılında Vağarşag’ın oğlu Antranig ile karısı Alis’in New Jersey’deki evlerinde kaydedilmiş.
Vağarşag ve karısı Şuşanig (bekârlık soyadı Tohaftçıyan= Van doğumludur. Antranig/Andrew/Andy, George, Arpin, Arşaluys ve Virginia isimlerinde beş çocukları olmuştur. Şahinyanların Van’daki ve daha sonra da Birleşik Devletler’deki hayatlarında müzik, dans ve eğlence hiç eksik olmaz. Bu sayfada dinlediğiniz şarkılar aile toplantılarında sürekli söylenen şarkılardır. Böylece bir önceki neslin müzikal mirası doğal olarak gelecek nesillere de aktarılmıştır.
Bu sayfanın hazırlanması toplu bir çalışmayla gerçekleştirilmiştir. Burada en önemli katkıyı Antranig ile Alis/Siranuş’un (bekârlık soyadı Zemanyan) kızları Armen Şahinyan’a borçluyuz. Aile fotoğraflarını, kaydedilmiş şarkıları ve aile hikâyesini, aile toplantılarına ait video çekimlerini derleyip dijitalleştirme işini kendisi üstlenmiştir. Aile hakkında bilgilerin temel kaynağı da Armen olmuştur. Ne var ki Şahinyan ailesinin birçok üyesi, akraba ve dostları da bu müzikal mirasın canlandırılmasına katkı sağlayarak Armen’e yardımcı oldular. Hepsine müteşekkiriz. Vağarşag’ın seslendirdiği Türkçe ve Kürtçe şarkıların sözlerinin çıkarılmasında bize içtenlikle yardım eden Huşamadyan’ın Tükr ve Kürt dostlarına da teşekkür ederiz. Bu çalışmaya sağladıkları katkı bu sayfadaki işbirliğini ve ortak mirasımızı yeniden canlandırma çabasını daha da anlamlı kıldı.
Önsöz
Yazar: Armen Şahinyan
Büyükannem ve büyükbabam Vağarşak ve Şuşanig Şahinyan’ın geçmişine dair bugün bildiklerimle dönüp çocukluğuma baktığımda, yaşadıkları sevinç ve zevk karşısında hayrete düşüyorum. Her ikisi de Vanlıydı – Şuşanig şehirden, Vağarsak ise taşrasından. Her ikisi de Birinci Dünya Savaşı sırasında annelerini ve diğer aile üyelerini kaybetmişti. Ne var ki her ikisi de hayatta kalmış ve hayatlarını keder içinde sürdürmeyi reddetmişti. Kayıpları hakkında konuşmazlardı, en azından torunlarıyla. Kimse hayatlarının kısmen yaşadıkları trajediler tarafından tanımlandığını anlayamazdı. Akranlarımda bile görmediğim bir neşe içinde yaşadılar.
Eskiden, aile toplantıları bir çalgı çengi vesilesiydi. 1930’lar ve 1940’lar boyunca büyük annem ve büyükbabam New York’un ilçesi Bronx’ta yaşadılar. Cuma geceleri ve haftasonları evlerinin sürekli arkadaş toplantılarının merkezi olduğu anlatılırdı bana. Bu yıllardaki hayatlarını gösteren fotoğraf ve video kayıtlarına sahibim. Kahkahalar, yemekler, kalabalık yemek masaları, şarkılar ve danslara dair kayıtlar. Görünen o ki aile ve arkadaş ziyaretleri neredeyse her zaman memleketleri Van’dan şarkılar söylenen ve oyunlar oynanan birer kutlama vesilesiymiş.
Oğulları Antranig ile karısı Alis’in1949 yılında doğan çocukları olarak, 1950’lerin sonları ve 1960’ların başlarında şarkılar eşliğinde yenen aile yemeklerini hatırlayabilecek yaşta olduğum için şanslıydım. Tabii ki daha kalabalık aile toplantılarına danslar da eşlik ederdi. Belki de bu coşku büyükanne ve büyükbabamın hayatlarının büyük bir kısmını televizyon öncesi dönemde geçirmiş olmalarıyla açıklanabilir. Kuzenim Michael Manoogian, aile ve arkadaşlarının bir araya geldiklerinin birisinin birden bir şeyler mırıldanmaya başlamasıyla herkesin ona katılmasını ve sıklıkla da dans edilmesini hatırlıyor. Bu gelenek şüphesiz ninemin ve dedemin kaybettikleriyle aralarındaki kurdukları bir bağı simgeliyordu ancak bu bağ, keder içinde yas tutmak yerine neşeyle kutlanırdı.
Soldan başlayarak:Jack Arapyan, Carl Gozigyan, Kaçperuni Gozigyan, Şuşanig Gozigyan, Manug Manugyan, Arpin Manugyan, Vağarşag Şahinyan, Angel Gozigyan, Dayan Arapyan, Alis Şahinyan.
1943 civarı.
Şansımıza anne ve babasına çok düşkün olan babam, onların söyledikleri Van şarkılarını kaydetme ileri görüşlülüğüne sahipmiş. Kayıtları çoğu 1953 ve 1958 yıllarında New Jersey, River Edge’deki evimizde gerçekleştirildi. 1953 kayıtları erkek kadeşim, kız kardeşim ve benim vaftiz edilişimizle çakışmaktadır. Ne yazık ki bu kayıtlar sırasında çocuklar olarak epey gürültü koparmışız, bu nedenle de Huşamadyan açısından kullanışlı değiller. Fakat 1958 kayıtlarında görünen o ki “çocuklar” (1947 ile 1958 arasında doğan beş çocuktan biriyim) uyutulmuş ve kayıtlar çok daha sessiz bir ortamda gerçekleştirilmiş. Bu şarkıların birçoğu artık Huşamadyan websitesinde güvende.
Bu eski şarkıları dinlemek bana eski günleri hatırlattı. Bu şarkılar söylenirken yaşanan neşe ve coşkuyu hatırladım. Büyükbabamın ev yapımı şarabının da bunda biraz payı olabilir ama kendisi fazla içmezdi ve eğlenmek için şaraba ihtiyacı yoktu. Samimi ve eğlenceli bir mizacı vardı. Ve karısı, büyükannem Şuşanig, mutfak ile yemek masası arasıdan mekik dokurken her fırsatta şarkılara eşlik ederdi.
Ermenice bilmiyorum ve anlamıyorum (büyükannemden sıkça duyduğum “eliniz yıka”, “yatağına git” vs gibi ev komutları haricinde) ve bu şarkılarının çoğunun ne hakkında olduğunu da bilmiyorum. Gel gör ki bu şarkıları söylerken yaşattıkları neşe ve coşku silinemez bir iz bıraktı bende. Şarkıyı söyleyenin neşesi etrafa bulaşırdı.
Babam Antranig (“Andy”) Şahinyan da her zaman şarkılara eşlik ederdi. 1940’lar ve 1950’lerdeki aile şölenlerine aktif olarak katılır, keman ya da dumbeg çalarak onlara eşlik ederdi. Bu kayıtlarda da çalıyor. Vağarşak öldükten yıllar sonra arkadaşlarımı aile evimize çağırırdım. Ebeveynlerimin misafirperverliği ve arkadaşlarım için düzenledikleri mangal ikramları sayesinde bir nevi “parti merkezi” olmuştu. Özellikle de New Jersey kıyısındaki evimiz. 1960’ların sonlarında ve 1970’lerin başlarında EGHB Nubar Kamp’ında rehber olarak birlikte çalıştığım Amerikalı Ermeni arkadaşlarım her yıl Ağustosun son haftasında aile evimizi ziyaret etmeyi gelenek haline getirmişlerdi. Bu gelenek 1970’ler boyunca da sürdü. Erkek kardeşim Paul akşamları gitar çalardı ve biz de bildiğimiz Amerikan şarkılarını söylerdik. Bu durum şarkılar içinde büyümüş babamı Van şarkıları söylemesi konusunda ateşlerdi. Arkadaşlarımdan hiçbiri şarkıları bilmese ve hatta büyükanne ve büyükbabalarından öğrendikleri birkaç cümle dışında Ermenice konuşmasa da, özellikle kolay bir yerlerde koroya katılırlardı.
Çoğu dedem Vağarşak Şahinyan tarafından söylenen bu şarkıların, genellikle söylendikleri neşeli atmosferde kaydedilmemiş olsalar da, onun söylerken yaşadığı sevinci yansıttığını umuyorum. Aile toplantıları sırasında söylediği şarkı kayıtları, ne yazık ki, çocukların arka plan gürültüsü ve katılımcıların genel neşesi nedeniyle kullanılamaz durumda.
Yukarıdaki videonun içinde bulunan fotoğrafların açıklamasını buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Erin Verin (birinci versiyon)
Okuyan Vağarşak Şahinyan, oğlu Antranig ona eşlik ediyor. Dümbelek çalan Antranig. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile karısı Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
Man es kalis erin verin Tun yeler es gertas bakhçen Tu yeler es gayner es tur Man es kalis kuça kuça Tu nısder es lıvatsk ganes | Yukarı aşağı salınıyorsun Salınırsın köşe köşe Kalkmış bahçeye gidiyorsun Kalkmış kapıda dikilirsin Salınırsın köşe köşe Oturmuş çamaşır yıkıyorsun |
Erin Verin (ikinci versiyon)
Bu “Erin Verin”in farklı bir versiyonu. Okuyan Vağarşak Şahinyan, Antranig ve Şuşanig eşlik ediyor. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile karısı Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
Tun yeler es gertas bakhçen | Kalkmış bahçeye gidiyorsun Kalkmış kapıda dikilirsin Oturmuş çamaşır yıkıyorsun |
Sareri hovin mernem
Okuyan Vağarşak Şahinyan, oğlu Antranig ona eşlik ediyor. Dümbelek çalan Antranig. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile karısı Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
Sareri hovin mernem | Dağların rüzgârına kurban Üç gündür görmemişim Kız adın Mahi Senin gibi nazlı kız Kız köprüde bekle Git söyle anana Dağların rüzgârına kurban Üç gündür görmemişim Dağın (???) Senin gibi nazlı kız Dağdan gelir bir atlı Çardaklı benim yarim [Vağarşag]
|
“Hooo ko rako” ve “Orın er Urpat” (ilk versiyon)
İlki Kürtçe bir şarkı, ikincisi ise Ermenice. Armen Şahinyan’ın önsözde belirttiği gibi Vağarşag’ın ve daha sonra da Antranig’in repertuarında bu Kürtçe şarkıyı mutlaka “Orın er Urpat”ın bu versiyonu takip ederdi.
Vağarşag kayıt sırasında Kürtçe şarkı için “Bu hakay için toplanmış küçük bir grup için söylenir, kol kola dans ederler” diyor.
Uğur Adsız bu şarkı için Huşamadyan’a Berîte isimli bir türe ait olduğunu yazmıştır, iki grup arasındaki atışmadır. Kendilerine ait bir lehçeleri bulunan Goyan aşiretine özgü bir şarkıdır. Bu şarkının Kürtçe deşifresi için Uğur Adsız’a teşekkür ederiz.
Ermenice şarkıya gelince, bu şarkı Vağarşag’ın repertuarından en sık tekrarlanan şarkıdır. “Orın e Urpat” Şahinyan ailesi tarafındna topluca söylenen mizahi bir şarkıdır. Şarkının farklı sözlü ve ezgili biçimleri de bulunmaktadır.
Her iki şarkıyı da Vağarşag Şahinyan okumaktadır. Antranig Şahinyan ise ara ara ona eşlik ediyor. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile karısı Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
Hooo qo rako talla raqo tallasdiko tirseneko
Pozê min poz bi çî poz bi yek
Yekemin yek nav botan
Duyemîn du Cizir Began
Sêyemîn sê payîzan
Dommer vatooo, dommer vatooo
Hooo qo rako talla raqo tallasdiko tirseneko
Pozê min poz bi çî poz bi yek
Yekemin yek nav botan
Duyemîn du Cizir Began
Sêyemîn sê payîzan
Çaremîn çar parekan
Dommer vatooo, dommer vatooo
Hooo qo rako talla raqo tallasdiko tirseneko
Pêncemîn pênc nav botan
Çaremîn çar parekan
Sêyemîn sê payîzan
Dommer gartooo, dommer gartooo
Hooo qo rako talla raqo tallasdiko tirseneko
Pozê min poz bi çî poz bi yek
Pêncemîn bêjna botan
Şaşamîn şaşê temam
Heftêmîn heftê heftan
Dommer vatooooo, dommer vatooo
Orın e Urpat (birinci versiyon)
(??) usav khagh mel oonem | (??) bir şarkım daha var dedi Khaniman can i man [her dizeden sonra tekrar] Şarkı söyleyenin babasının çanağına Günlerden Cumaydı şafak vakti Van bağlarına gidelim dedik Yeyip içip keyfimize bakalım Khaniman can i man Kızarmış kuzumuzu yere serelim Bizim Dikran Ağa Avakyan Bir oraya uçtu bir buraya Arabacı Kevon’u buldu -Günaydın Kevon kardeş -Günaydın Dikran Ağa -Arabanı kiralar mısın? -Sadece araba değil ben de hizmetinizdeyim Ateş gibi hızlı bir arabam var Kanatlı kuş gibi atlarım var Bizi Garmırvor’a götürür müsün? Garmırvor’un yanı sıra Yukarı Varak’a da götürürüm Kırk kuruşa anlaştık Yirmi kuruşu peşin Git söyle hazırlansınlar Seyisler atlara su verene kadar Atlara su verip araba koştular Bığni sokağına doğru yöneldiler Kadınlar yemekleri getirdi Arak, şarap ve mezeler Keçi yavrusunu yanlarına aldılar Çıkıp arabaya oturdular Yallah deyip yola çıktılar Avo tepesine ulaştık Önümüzde bir çukur vardı Arabanın tekeri kırıldı Pamuk sicimle bağladık Sonra yün sicimle sağlamlaştırdık Yallah dedik arabayı çektik -Aşağı inin ki araba ilerlesin Yavaş yürüyün ki yetişeyim Yoldaki kayaları kaldırın ki Arabam çarpıp parçalanmasın Bu şarkı burada bitti ama başka şarkım var Şarkı söyleyenin babasının çanağına |
Orın Er Urpat (ikinci versiyon)
Bu şarkının 1954’te Fresno’da çıkan “Ardzvi Vasburagan” dergisinde (Ocak-Şubat 1954, 3. Yıl, Sayı 4) yayınlanmış bir başka versiyonu daha bulunmaktadır. Şarkı M. D. Margosyan tarafından aktarılmış. Vağarşag ve Şuşanig Şahinyan bu dergiye aboneydiler. Şarkının tamamını aşağıda aktarıyoruz.
| Urpat ardu mutin u lüsun Khan Amir, can Amir Gırge Dikran apal tapal Çur Khaç poğan melar kınats Esdekh ingav, endekh ingav Arapaci Kevon kındav -Bari luys Kevork ağa -Asdzu parin Dikran ağa -Ko araben gu das kıra? -Toz zaraben yes ke dzara Arabe munem khureghen gark Tziank munem tevavor khavk Bazar arin karsun kuruş Khatri hamar kısan kuruş -Te kına asa toğ hazırvin Çur mışagner tziank çıren Giydern arin perkın u parin Egan lıgtsan meç arabin Tziants zorets araben kaşets Garmırvora canpakh pırnets Ehank khasank Urpat arun Arink çarink düs khanetsink Pampge telov badrusetsink -Elek ecek vor yes kışem Çur esa tik sarern ıntsnem Egank khasank Pöroza kar Meg tzin ingav el ver çelav En tsiu değ Kevon lıdzvav Dıkdıkalen kiç me darav Nefes gıdrav el çıgırtsav -Akh dınaver Kevork ağa Ko godn udi khıreğen gark Et ko tziank tevavor khavk Mi khağk arir u khaydarag Tür tırgıtsin dzağ u dzanag Khatunnerın arin perk oo parin Zmen partsan Dikran ağin Çur gesorin çörov khasan Irents khor mor kharsnis desan |
“Orın Er Urpat” (seslendirme)
Burada Vağarşag Şahinyan sadece şarkının sözlerini okuyor. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
Orın Er Urpat (üçüncü versiyon)
Burada dinlediğiniz melodisi farklı bir “Orın er Urpat” versiyonu. Grup halinde söylenmiş. Vağarşag artık hayatta değil. Kayıt büyük olasılıkla Erivan’da Kapriel Khanoyan’ın evinde, 1978’de Vağarşag’ın akrabaları rahmetlinin kalıntılarını Sardarabad anıtı yakınlarında yaptırılan mezara defnetmeye Ermenistan’a getirdiklerinde gerçekleştirilmiş. İlk duyulan ses Misakyan’a (adı bilinmiyor) ait, ardından Şuşanig Şahinyan, Antranig Şahinyan ve Dikranuhi (Vağarşag’ın kız kardeşi) de eşlik ediyor. Dikranuhi Soçi’de (Karadeniz kıyısında) yaşamaktaydı. Belli ki bu aile toplantısına katılmak için özel olarak Erivan’a gelmiş.
Yelek desek vovn a gerel
Okuyan Vağarşag Şahinyan. Eşlik eden ve dümbelek çalan Antranig Şahinyan. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
[Vağarşag] “Van’da bu çok eski bir şarkıdır derlerdi ve grup halinde dans ederlerdi. Hem söyler hem hoplarlardı. Çok küçüktük, bir düğüne gitmiştim, gençler bu şarkıyı söyleyerek dans etmişlerdi. O zamandan aklımda kalmış. Çok uzun söyler ve dans ederlerdi.”
Yelek desek vovn a gerel mer ur | Kalkın bakın asmamızı kim yemiş Kalkın bakın keçimizi kim yemiş Kalkın bakın köpeğimizi kim yemiş Kalkın bakın kurdumuzu kim yemiş Kalkın bakın ayımızı kim yemiş Kalkın bakın domuzumuzu kim yemiş Kalkın bakım tüfeğimizi kim yemiş |
Lalukhan
Okuyan Vağarşag Şahinyan. Eşlik edenler Antranig Şahinyan ve Şuşan Şahinyan. Dümbelek çalan Antranig. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
Pobig mi kele Lalukhan | Çıplak ayakla gezme Lalukhan Küçük köye gidelim Lalukhan Ererin’e gidelim Lalukhan Yari sevindirelim Lalukhan Küçük köye gidelim Lalukhan |
Vaveler Zulon
Okuyan Vağarşag Şahinyan. Eşlik eden ve dümbelek çalan Antranig. Antranig. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
Vaveler Zulon vaveler, toy | Vaveler Zulon vaveler, toy Bizim evin arkası buğday tarlası İçinde atlar kişner Dövünsün dursun Tadından (…) armut patlıcan Vaveler Zulon vaveler, toy Bizim evinde arkasında fındık ağacı Zulon’u alıp sandığa gireyim Vaveler Zulon vaveler, toy Bizim evin arkası lahana tarlası Gelin bulun bir bahane Vaveler Zulon vaveler, toy Vaveler Zulon vaveler, toy |
Makruhi can
Okuyan Vağarşag Şahinyan. Eşlik eden ve dümbelek çalan Antranig. Antranig. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
| Yelank danik top kelitsink Makruhi can Makruhi Garmir khıntsor kloretsink Makruhi can Makruhi[2×] Makron dun çer, nısdank latsink Makruhi can Makruhi[2×] Karvanın egav zınkzınkalen Makruhi can Makruhi[2×] Meç karvunin çori mı ger Makruhi can Makruhi[2×] Verin çorun sındug mı ger Makruhi can Makruhi Meç en sındgin çaymaca ger Makruhi can Makruhi[2×] Meç çaymacin şuşpe mı ger Makruhi can Makruhi[2×] Meç en şuşpin şuşpe mı ger Makruhi can Makruhi[2×] Meç en şuşpin ağçig mı ger Makruhi can Makruhi[2×] Ağçig, ağçig anunıt inç i Makruhi can Makruhi[2×] Khoradz-kheghtvadz tavir inch i Makruhi can Makruhi[2×] Im kher lısi kez gı ısbanni Makruhi can Makruhi[2×] Arun tağe tağ gı tsırvi Makruhi can Makruhi[2×] Khağ khılısav khağ mel unim Makruhi can Makruhi[2×] Khağ khanoği khern anidzem Makruhi can Makruhi[2×] | Dama çıktık toplandık Al elma yuvarladık Kervanın içinde bir katır vardı Katır üzerinde bir sandık vardı Sandığın içinde bir kutu vardı Kutunun içinde çarşaf vardı O çarşafın içinde bir çarşaf vardı O çarşafın içinde bir kız vardı Kız, kız adın nedir Sevdalanmış derdin nedir? Babam duyarsa seni öldürür Derenin suyu semt semt dolanır Şarkı bitti, bir şarkım daha var Şarkıyı söyleyenin defterini düreyim |
Türkçe bir şarkı
Okuyan’ın Vağarşag Şahinyan olduğu düşünülmektedir. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş. Şarkının sözlerini deşifre eden Deniz T. Kılınçoğlu, Samiye Demir ve Zeynel Demir’e teşekkür ederiz.
O çini mavi çini Bahçalarda arik [erik] var Adana’da tantane (?) töktürmüş [döktürmüş] birer tane [2x] |
Bedirhan Bey
(Türkçe bir şarkı.) Okuyan Vağarşag Şahinyan. Dümbelek çalan Antranig Şahinyan. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş. Şarkının sözlerini deşifre eden Uğur Adsız, Samiye Demir ve Zeynel Demir’e teşekkür ederiz.
Şarkıda bahsedilenler Bedirhan Bey, Osman Paşa ve Han Mahmud. Bedirhan Bey Botan civarının Kürt emiriydi ve 19. yüzyıl ortalarına kadar Osmanlı İmparatorluğu dahilinde bulunan beyliklerden birinin reisiydi. Han Mahmud Bedirhan Bey’in baş müttefiklerindendi. Osmanlı yönetimi 19. yüzyıl ortalarında Bedirhan Bey’in üzerine Osman Paşa önderliğinde bir ordu göndererek onun özerkliğini bitirip kendisine bağlamak istedi. Şarkı Osman Paşa’nın ordusuyla birlikte teslim olan Bedirhan Bey’i tutuklamak için geldiği andan bahsetmektedir.
Bedirhan Bey dedi hey kapı kapı Amaneeyyyy Osman Paşa dedi hey şaşkın ahmak Amaneeyyy Bedirhan bey dedi Amaneeyyy Osman Paşa dedi |
Anedzk
Şuşanig ile Vağarşag’ın düeti. Bu şarkının sözleri ve bestesi 1893’te Erivan’da dopan ve 1958’de vefat eden Âşık Pilo’ya (Kasbaryan) aittir. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
| Ges kişer yes u yarıs miasin Nısdadz eyink u mez gişkher barz lusin Khosum eyink mer lav u vad orerits Yev mert ar mert hampuyr arnum irarits [2×] Payts te inçu yars er dıkhur ays kişer Mığgıdum er u hişum er var huşer Lats er linum artsunk tapum tarnakin Cımılvum u anhankisd er ir hokin [2×] Hangardz yarıs ardasvali açkerov İnts bint kırgets odzets temkıs hampuyrov Asats “Kına aysuhed intz mi hişi Keznits hanum intz dalis en urişi“ [2×] Yes toğatsi voğç marmınovıs vonts derev Yev açkerus partsratsnelov teb verev Asi “Kna um vor guzes um garnes Ko gyankumut lav oreru çıdesnes“ [2×] Anidzetsi yes im yarin vışdatsadz Vor çem desni lav orerıs antsgatsadz Otın u çurı toğ tuyn tarnan campen puş Yergink kedin anedzk gartan gançen vuş [2×] Kaladz campet toğ çorana kar tarna Akravnerı açker hanen guranan Otin tuynı toğ na ude (?) Vor pajanets yergu sırdov siradzin [2×] | Geceyarısı ben ve yarim birlikte Yarim bu gece neden durgundu Yarim birden yaşlı gözlerle Ben yaprak gibi titredim Üzüntüyle yarima bela okudum Yürüdüğü yol kurusun taşa dönsün
|
Çem ı çem
Başlangıcı okuyan Antranig Şahinyan. Vağarşag Şahinyan ile Dikranuhi (Vağarşag’ın kız kardeşi) de şarkıya katılıyorlar. 1963’te, Erivan’da Kapriel Khanoyan’ın evinde toplandıkları sırada kaydedilmiş. Bu şarkı, sözleri ve notalarıyla birlikte Mİhran Tumacan'ın çalışmasında ("Hayreni Yerk u Pan", 4. Cilt, Erivan, 2005) yer almıştır. Bu cilt içinde Mihran Tumacan tarafından doğrudan Vağarşag ve Şuşanig'den öğrenilmiş başka Van şarkıları da bulunmaktadır.
Kız: (gülüşmeler) | Kız: Oğlan: Kız: Oğlan: Kız: Oğlan: Kız: |
Kharmirın Nısder Er Atorin
Okuyan Vağarşag Şahinyan. Şuşanig Şahinyan da şarkının sonunda ona katılıyor. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş.
| Orn er urpat luys giragi Pajgin baysav badarakin Elav dıkhvan kaghuk kınats Yerek had kürd yegav timats Meg asats zarnenk tültsıtsenk Meg asats zarnenk görtsuotsenk oo Voç tültsutsenk, voç göortsuotsenk Dacgetstsenk anenk molla Danink camin toğ kirk garta Khalkhıl asav khal mel unem Khalkhanoğin khern em (?) Kharmirın nısder er atorin Tserku gu sirer morusin Şükyü gu da işu mısin [2×] Peş kaşetsin torvan perin Kaşin (?) mağara Kırpon zani kırpon khağa Vodkerın arin surn u geran Klukhın arin paça geran Kharmirın nısder er atorin Tserkı gı sirer morusin Şükür gu da işu mısin [2×] | Günlerden Cuma idi, ateşin ışığı Dıkhvan kalktı şehre gitti Biri de dövüp yoralım Ne dövelim ne kör edelim Camiye götürelim hoca olsun Kharmir taburede oturmuştu Eteğinden çekip torvaya getirdiler Kharmir taburede oturmuştu |
Kralım Sana Benzer Ne Bulayım?
Damada, günün kralına ithaf edilmiş bir düğün şarkısıdır.
Dikranuhi ile kimliği bilinmeyen bir erkek söylüyor. Dikranuhi Vağarşag’ın kız kardeşiydi ve Karadeniz’in kıyısındaki Soçi’de yaşamaktaydı. Ailesiyle birlikte olabilmek için Erivan’a gelmişti. Kayıt Erivan’da, Kapriel Khanoyan’ın evinde 1978 tarihinde, Vağarşag’ın akrabaları rahmetlinin kemiklerini Sardarabad anıtının yakınındaki özel mezara defnetmek için Ermenistan’a geldiklerinde yapılmış.
Takvor inç perem ko nıman Takvor inç perem ko nıman | Kralım sana benzer ne bulayım Kralım sana benzer ne bulayım Kralım sana benzer ne bulayım (?) pencere durmuşum |
Dolama geymişem
Türkçe bir şarkı։ Okuyan Vağarşag Şahinyan. Dümbelek çalan Antranig Şahinyan. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş. Şarkının sözlerini deşifre eden Deniz T. Kılınçoğlu, Samiye Demir ve Zeynel Demir’e teşekkür ederiz.
&nbs
Amaney… Amaney… Amaney… Amaney… Amaney… Amaney… Sensin Lalo Lalo can Lalo |
Bayburt’un ince yolunda
Türkçe bir Bayburt türküsü. Okuyan Vağarşag Şahinyan. Dümbelek çalan Antranig Şahinyan. 1958’de, River Edge’de (New Jersey) Antranig ile Alis’in (bekârlık soyadı Zemanyan) evlerinde kaydedilmiş. Şarkının sözlerini deşifre eden Deniz T. Kılınçoğlu, Samiye Demir ve Zeynel Demir’e teşekkür ederiz.
Bayburt’un ince yolunda yolunda Bayburt Kalası’nda fesi mi kaldı [2x] Bayburt Kalası’nda püskülüm kaldı [2x] Ergen kızlar alsın bizim [benim] kadami |
Ön sıra, soldan sağa: İsguhi Tohaftçıyan (bekârlık soyadı Arsenyan, Şuşanig Tohaftçıyan-Şahinyan’ın annesi), Şuşanig Tohaftçıyan (ileride Şahinyan), Garabed Tohaftçıyan (Şuşanig’in babası), Zarmayr Tohaftçıyan (Şuşanig’in kardeşi), Ohannes Arsenyan (Şuşanig’in büyükbabası), Ohannes’in kucağında oturan çocuk Pol Arsenyan (Vartan ve Zaruhi Arsenyan’ın oğlu), Vartan Arsenyan (İsguhi’nin kardeşi), Marina Arsenyan (ileride Çobanyan, Vartan ve Zaruhi’nin kızı), Zaruhi Arsenyan (bekârlık soyadı Harutyunyan, Vartan’ın karısı).
Arka sıra, ayaktakiler, soldan sağa: Hayg Tökmanyan (İsguhi’nin kız kardeşi Zaruhi’nin kocası), Garine Krikoryan.
1. Van, 1914 civarı. Soldan sağa, oturanlar: Kevork Şahinyan’ın karısı (ismi bilinmiyor, Birinci Dünya Savaşı sırasında Van’dan Kafkaslar’a göç ederken ölmüştür); ayakta, önde: Antranig/Andreas (Bakü’de 1918 civarında vefat etmiştir); ayakta, arkada: Dikranuhi; oturan: Kevork; ayakta: Sirun (ileriden Mangıryan). Ailenin asıl soyadı Kevorkyan’dır. Savaş ve göç şartları içinde aile Şahinyan soyadını almıştır. Antranig, Dikranuhi ve Sirun Kevork Şahinyan’ın çocuklarıdır. Fotoğrafta Kevork’un diğer oğlu Vağarşag yok.
2. Vağarşag Şahinyan, Şuşanig Şahinyan ve oğulları Antranig/Andy, 1902 civarı, fotoğraf muhtemelen İstanbul’da, Vağarşag Birleşik Devletler’e gitmeden önce çekilmiş. Daha sonra ailesi de onun yanına gidecekti.
3. Soldan sağa: Vağarşag Şahinyan, oğlu Antranig Şahinyan ve babası Kevork Şahinyan. Bu fotoğraf muhtemelen 1933’te New York, Bronx’ta çekilmiştir.
1. Papken Melkoyan, 2. Dayan Arapyan, 3. Virginia Şahinyan Melkonyan, 4. Şake Şahinyan, 5. Şuşanig Şahinyan, 6. George Şahinyan, 7. Alis Zemanyan, 8. Vağarşag Şahinyan, 9. Armen Zemanyan, 10 Angel Gozigyan, 11. Carl Gozigyan, 12. Filor Zemanyan, 13. Levon Dikran, 14. Jack Arapyan.
Van’da işi savatlı tütün kutusu. Kutunun bir yüzünde, arkada Ağrı dağı tasviriyle Ermenistan Ana harabeler içinde oturur vaziyette görülüyor. Şahinyan ailesi arşivine ait. Kutunun diğer yüzünde ise Vartan Mamigonyan tasvir edilmiş.
Antranig Şahinyan’ın sık sık aile toplantılarındaki şarkılara ve danslara eşlik eden dümbeleği. Fotoğraf: Brensa Şahinyan.
